Cũng trong buổi sáng hôm ấy, bối rối vì quá xúc động, ông Baki-Haji
thả bộ đi xem xét cơ ngơi của mình, tức là khu nghĩa trang cổ xưa của làng
trong cuộc chiến thần thánh. Được an táng ở đây là một vinh dự không chỉ
đối với người làng Duts-Khote mà đối với nhiều người khác quanh vùng.
Những người Chechnya gốc gác ở đây, dù đã chuyển ra vùng bình nguyên
sinh sống từ lâu, nhưng theo di chúc vẫn đưa người thân của mình vào
vùng núi xa xôi này để chôn cất bên cạnh tổ tiên trong nghĩa trang quê
hương. Kể từ ngày ông Baki-Haji thực hiện chuyến hành hương đến thánh
địa Mecca, ông là người quản trang chính của nghĩa trang dòng tộc này.
Không có sự đồng ý của ông, không ai có quyền chôn cất trong mảnh đất
thiêng liêng của người miền núi này. Đúng ra mà nói, không bao giờ và
không có ai bị ông Baki-Haji từ chối cả, và cái thủ tục xin phép ấy chỉ hoàn
toàn mang tính hình thức. Tuy nhiên, tất cả mọi phong tục tập quán ở vùng
núi luôn được tôn trọng và tuân thủ nghiêm ngặt…
Ra đến rìa làng, ông Baki-Haji đứng lại, nhìn bốn phía, lắng tai nghe
ngóng. Sau khi ra tù, thế giới đối với ông trở nên khác hẳn, tinh khôi, thân
thuộc. Chưa bao giờ ông được hít thở một cách thoải mái bầu không khí
sạch sẽ, tươi mát như những ngày được tự do.
Mùa xuân đến sớm. Ngay từ chiều hôm trước, từ các vùng thấp, một
màn sương mù đặc như sữa, ẩm ướt và lạnh lẽo trườn vào, phủ lên lớp tuyết
mùa đông đã bị mềm ra trong các thung lũng. Lớp đất đen màu mỡ trong
vùng núi Chechnya như tỉnh dậy sau cơn mơ dài, trương nở ra vì hơi ẩm, tê
cóng chờ đợi ánh nắng mặt trời, sẵn sàng sản sinh ra cuộc sống mới, thế
giới mới rực rỡ sắc màu.
Hầu như không có một ngọn gió, cũng không nhìn thấy gì qua lớp
sương mù dày đặc. Chẳng mấy chốc, những ngôi nhà ở rìa làng cũng bị
chìm lấp trong màn sương đục như sữa. Đâu đó trong làng, một con bò cái
bị đói rống lên, phía trước vọng lại tiếng nước chảy của nguồn nước mạch,
róc rách như tiếng chuông rung.
