Chưa đầy một tháng sau ngày Tsanka nhập ngũ, một số người đã đến
nhà gặp Dikhant, yêu cầu cô phải trả lại nhà công vụ do hoàn cảnh thời
chiến. Thời gian đầu, cô vợ của cựu chủ tịch ủy ban nhân dân huyện Shali
khăng khăng không chịu trả, nhưng sau đó Dikhant hiểu ra rằng, dù sống ở
ngôi nhà này có dễ chịu và tiện lợi đến đâu, nhưng đối với những đứa con
của dòng họ Arachaev, trong thời buổi khó khăn như hiện nay thì an toàn
hơn và tốt hơn vẫn là sống ở ngôi làng Duts-Khote của dòng họ chúng.
Những ngày cuối hè và đầu thu, Dikhant sống một mình với các con
trong khu trại ở rìa làng, nhưng khi ngày bắt đầu ngắn dần, cô sợ sống một
mình nên chuyển vào sống ở nhà mẹ chồng. Bà Tabark vui mừng không kể
xiết. Sau khi hai đứa con trai nhập ngũ, bà suy sụp hẳn, trở nên hốc hác,
lưng còng xuống, trên mặt đầy vết nhăn, ánh mắt như mờ đi, tối lại.
Tháng Mười một năm 1941, khi những cơn gió dữ dội thổi từ phương
bắc trống trải và mênh mông của nước Nga mang vào trong vùng núi
Chechnya những bông tuyết và giá lạnh đầu tiên, ban đêm bà Tabark
thường ra sân, hít thật sâu làn gió từ phương xa, nhìn những bông tuyết
xoáy tròn trong cơn lốc và chết lặng đi trong nỗi sợ hãi: Một cơn ớn lạnh
chạy khắp cơ thể ốm yếu của bà, một nỗi lo âu như bóp nghẹt trái tim già
nua, tâm hồn người mẹ như rên lên vì buồn nhớ con, một linh cảm nặng nề
đè nặng trong ngực làm bà ngạt thở. Cơn gió tuyết hung bạo mang đến cho
người mẹ những nỗi đau của các con, cùng khát vọng sống mãnh liệt và sự
chống trả dũng cảm, quyết liệt trong những trận đánh không cân sức với kẻ
thù. Với bản năng của người mẹ, bà Tabark có linh cảm chẳng lành về
những tai họa đang treo lơ lửng trên đầu những đứa con trai, rằng những
bông tuyết lạnh giá kia biết rất nhiều chuyện nhưng chúng chỉ im lặng,
thương hại đậu xuống thành một lớp mỏng trên mái đầu bạc đang bị giày
vò bởi những ý nghĩ nặng nề, cố giữ lại cho bà chút sức lực cuối cùng và
niềm hy vọng vào tương lai.
