được chôn cất luôn ở đấy. Chỉ còn lại bà lão Tabark ốm đau bệnh tật và đứa
cháu nội Dakany.
Mùa đông năm 1944-1945 là một mùa đông khắc nghiệt, nặng nề và
đói khổ nhất. Bà Tabark dường như đã bị đánh quỵ hoàn toàn, bệnh tật và
tuổi già càng ngày càng ép chặt bà xuống chỗ nằm lạnh lẽo được đắp bằng
đất. Các loại dịch bệnh thương hàn, hoại huyết và thổ tả đang lây lan trong
đám dân di cư đặc biệt. Vào tháng Chạp, một cơn bão tuyết nổi lên, kéo dài
suốt cả tuần, không ai có thể ra ngoài. Trong gian nhà kho của gia đình
Arachaev, nước trong xô bị đông cứng thành đá, đồ ăn chẳng có gì. Lúc đó,
Dakany sực nhớ, từ dạo mùa hè cậu nhìn thấy trong bức tường nhà bằng đất
nhồi rơm có nhiều hạt lúa mì. Lần mò trong bóng tối, Dakany bò dọc theo
tường, kiểm tra từng centimet, dùng chiếc dao nhỏ cạy từng hạt lúa quý giá
bỏ vào ca. Tất cả được sáu hạt! Trong túp lều bên cạnh là một gia đình lớn
cùng làng với họ. Giữa cơn bão tuyết, Dakany chạy sang nhà họ và vô cùng
ngạc nhiên thấy cửa chính và hai cửa sổ bị đóng ván kín mít. Cậu đành phải
quay về mà không xin được gì cả. Trên đường về Dakany sực nhớ, hình
như có tiếng ai la hét. “Chắc là gió”, - cậu thầm nghĩ.
Ngay trong chiều hôm đó, Dakany chạy đến làng của người Cozak,
xông bừa vào ngôi nhà đầu tiên bắt gặp. Gia đình người Cozak đang ngồi
quây quần quanh chiếc chảo lớn ăn uống. Chẳng nói chẳng rằng, Dakany
chộp ngay ổ bánh mì tròn to nằm trên chiếc khăn và một tảng thịt lớn rồi bỏ
chạy. Không có một người lớn nào - cả chủ nhà hay ai khác đứng dậy và
thốt ra một lời.
Sáng hôm sau, như được hồi sinh sau bữa ăn no, bà Tabark và Dakany
đi sang nhà hàng xóm xem có chuyện gì, họ nghĩ, chắc gia đình hàng xóm
đã chuyển đến ngôi nhà khác ấm áp hơn. Hai bà cháu phá cửa ra và vô cùng
kinh hãi: trên sàn là bốn đứa trẻ chỉ còn da bọc xương, co quắp với nhau;
đứa con gái lớn nhất vẫn còn thoi thóp thở, nhưng đến chiều thì cũng chết.
Vì bế tắc và đói khát, đôi vợ chồng trẻ đã bỏ lại những đứa con của mình,
