khóc được nữa, làn gió lạnh buốt đã lau khô mặt, đôi môi nứt nẻ, hai gò má
vằn vện những tia máu. Tsanka không còn có cảm giác gì nữa, không cảm
nhận, không nhìn thấy gì, chỉ đơn giản bước như máy, không nghĩ ngợi,
không ý thức, chỉ muốn nằm xuống mặt đất lạnh, và cứ nằm mãi như thế,
chờ đón một sự tĩnh lặng vĩnh hằng và siêu thoát. Từ lâu Tsanka đã hiểu,
cuộc sống là sự tiếp nối luân phiên giữa mất mát và những nỗi khổ đau bất
tận. Tsanka nhớ đến trận đánh ở ngoại ô Moskva, khi cái chết đã cận kề,
hầu như không thể tránh khỏi, đến cơn lũ quét ở Kolyma, trong tai như
vang lên tiếng gầm rú khủng khiếp mỗi lúc một to dần. Tiếng gầm rú ấy cứ
to mãi lên: biến thành binh đoàn xe tăng Đức, sau đó là những cơn sóng
lạnh giá khổng lồ ở Oimiakon. Nhưng, có chuyện gì thế nhỉ? Tại sao
Tsanka không còn cảm thấy sợ hãi như trước kia, trái tim không còn đập
điên cuồng, không còn hốt hoảng sợ hãi để giành giật sự sống và sự tồn tại
của chính bản thân. Ngược lại, Tsanka cảm thấy niềm vui của sự kết thúc,
sự chấm dứt của mọi nỗi bất hạnh, đớn đau. Hạnh phúc làm sao - nhờ một
sức mạnh vô hình nào đó, trong khoảnh khắc anh được rũ bỏ tất cả và biết
chắc chẳng còn gì để mất nữa. Không còn gì… Nói chung là không còn
gì… Dường như anh chưa từng tồn tại trên cõi đời này… Hóa ra, anh
không là cái gì, chỉ là một kẻ bạc nhược, một kẻ tiểu nhân, cũng không
bằng con sâu cái kiến bị giẫm nát dưới gót ủng nhà binh, một sinh vật phù
vân, yếu đuối, quặt quẹo, hoàn toàn không thể tự bảo vệ… Còn sức mạnh -
đó là Thời gian và Thiên nhiên với các hiện tượng hung hãn vô cùng tận,
cùng với vẻ đẹp huyền ảo và quyến rũ của mình…
- Ya! Ya! Ya! - Một con lừa gần đó hí lên.
Tiếng kêu của con lừa làm Tsanka như bừng tỉnh, đưa mắt nhìn quanh.
- Gia đình anh sống ở đây à? - Tsanka ngạc nhiên.
- Phải, tồn tại để cố mà sống sót, - Shovkhal nhăn mặt cười khẩy. -
Còn kia là nhà bà Tabark.
