có mấy bộ đồ lót và bộ thường phục. Chỉ có vài người Chechnya và ông
Voloshin biết về chuyến đi của Tsanka.
Tuyến đường Tsanka chọn là Kzyl-Orda - Sverdlovsk - Minvody -
Grozny. Tsanka ra đi công khai, chẳng phải trốn tránh gì cả, thậm chí đôi
lần còn tỏ vẻ khiêu khích nữa mặc dù biết rõ nếu bị bắt giữ, rất có thể bị xử
hai mươi năm tù. Tại ga Sverdlovsk, đội tuần tra quân sự hỏi anh “đi đâu” -
Tsanka ngạo mạn đáp: đi Moskva dự lễ duyệt binh ngày Chiến thắng. Hiệu
quả của câu nói thật mầu nhiệm.
Ngày mùng bảy tháng Năm, Tsanka bước xuống sân ga Grozny. Tất cả
vẫn như xưa, như mười hai năm trước khi người bạn Kurto Zukaev tiễn
Tsanka đến thành phố Rostov-trên sông Đông. Tsanka lang thang ba, bốn
giờ liền quanh khu vực nhà ga với hy vọng sẽ nhìn thấy con trai, rồi anh hỏi
công an, người quét dọn, người qua đường. Biết rõ tất cả những việc đó là
không thực tế mà chỉ là ảo mộng, là sản phẩm của trí tưởng tượng bệnh
hoạn, nhưng Tsanka vẫn cứ tin, vẫn cứ tự lừa dối và trấn an mình. Tất cả
chỉ vô ích. Không có ai chờ đợi Tsanka cả, nhất lại là con trai…
Buổi chiều Tsanka đi xe buýt đến Shali. Vừa bước ra khỏi xe, Tsanka
đã sững người vì kinh ngạc: khắp nơi chỉ là một sự hỗn loạn. Bụi bặm, rác
rưởi, bẩn thỉu, hôi thối. Ngay giữa trung tâm thành phố, mấy con lợn nái
cùng với đàn lợn con chạy tứ tung. Nơi trước kia là nhà hàng và nhà ăn tập
thể thì nay là nơi tụ tập của đám nghiện ngập say xỉn. Họ uống vodka, rượu
vang và bia ngay ngoài đường, ngồi ngay trên mặt đất hay đứng bên các
bậu cửa sổ. Một vài nơi có những người đàn ông nằm quay lơ trên mặt đất.
Trong nhà ăn, tiếng chửi rủa, tiếng la hét vang lên ầm ĩ, hình như có một vụ
ẩu đả. Từ phía sân vận động vọng lại một bài dân ca Nga. Trên quảng
trường Lenin, trên các băng ghế đá, các cô gái má đỏ mọng ngồi cắn hạt
hướng dương, làm vẻ mặt đứng đắn, thỉnh thoảng sau một vài lời đối đáp
ngô nghê, cả đám lại cười rú lên một cách giả tạo. Đám thanh niên choai
choai, chủ yếu là người Dagestan và Armenia táo tợn lượn qua lượn lại
