người Chechnya. Bà Mylana thẳng thừng cự tuyệt lời đề nghị của Tsanka,
thậm chí còn không cho anh nhìn mặt thằng bé nữa.
- Nhưng tôi cũng có quyền đối với đứa bé chứ, - không chịu nổi, cuối
cùng Tsanka nói. - Ít ra cũng cho tôi chăm sóc nó một tháng.
- Một giây cũng không được. - Bà mẹ vợ cũ đứng chống nạnh thách
thức. - Thứ nhất, chuyến đi đối với nó rất có hại, thứ hai, rất có thể nó sẽ bị
lây nhiễm cái thói man rợ miền núi và vô học của anh. Thằng bé sẽ ở với
chúng tôi cho đến năm mười tám tuổi, sau đó nó sẽ tự quyết định. Còn anh,
đừng vác mặt đến đây nữa. Nếu chúng tôi còn nhìn thấy anh, chúng tôi sẽ
gọi công an. Anh hiểu chưa? Tốt hơn là anh hãy gửi tiền chu cấp đầy đủ.
Tuy nhiên, tấn bi kịch gia đình đó đã bị át đi bởi một sự kiện khác
mang tầm vóc dân tộc, quan trọng hơn nhiều. Đại hội Đảng Cộng sản Liên
Xô lần thứ hai mươi, được tổ chức vào năm 1956 đã phê phán đường lối
chính trị dân tộc của Stalin và đặt vấn đề phải sửa chữa những sai lầm lịch
sử đó. Vào năm 1957, một sự kiện vô cùng trọng đại đã diễn ra trong đời
sống những người Vainakh - nước Cộng hòa tự trị xã hội chủ nghĩa Xô viết
Chechnya-Ingushetia được phục hồi lại. Sau mười ba năm khổ đau, mất
mát, nhục nhã, cực khổ và hủy diệt, những người Chechnya và Ingushetia
mới được trở về quê hương xứ sở.
Tuy nhiên, chính quyền sở tại lại bắt đầu gây ra muôn vàn trở ngại đối
với những người ra đi để thu lợi cho mình. Một mặt, chỉ có những người
sống ở vùng đồng bằng mới được phép trở về quê hương, còn dân miền núi
Chechnya thì không được phép. Mặt khác, mỗi người Chechnya và
Ingushetia muốn trở về quê hương phải chi tiền cho công an và chính
quyền địa phương, tức là phải hối lộ một khoản tiền trị giá tương đương
một nửa con cừu cho mỗi nhân khẩu.
Sau khi về quê, người Chechnya và Ingushetia lại phải đối mặt với sự
chống đối quyết liệt của những người dân đã đến lập nghiệp trên mảnh đất
