đánh đổ, Cyrus Đại đế cho phép người Do Thái "còn sống sót" trở về,
những người, dưới sự lãnh đạo của Nehemiah và Ezra, đã tái thiết đền thờ.
Trong kỷ nguyên Đền thờ thứ hai, một hình thức đạo Do Thái mới xuất hiện
từ nửa thế kỷ lưu đầy. Tôn giáo này bắt đầu chuyển trạng thái từ việc thờ
phượng ở đền thờ thành tôn giáo tâm linh hơn, theo lương tâm.
Bị mất đền thờ và quốc gia, những kẻ tha hương ở Babylon quay về
những bản văn của họ. Các ký lục chứ không phải các thày cả đền thờ, trở
thành sinh lực cố kết. Rất có thể, những kẻ tha hương đã thiết lập các hội
đường làm nơi thờ phượng chung và là nơi đọc Kinh thánh. Trách nhiệm
trung thành với Chúa chuyển từ những nhà cai trị cho cá nhân. Nếu Chúa
không còn hài lòng với Israel, các giới răn của Người phải được tuân thủ kỹ
hơn. Cụ thể, việc tuân thủ ngày Sabbath trở thành bổn phận tối thượng và
việc kết hôn với dân ngoại bị câm.
Những kẻ tha hương củng cố các khái niệm thần học như sự đấu tranh
vũ trụ giữa tốt và xấu, ý tưởng về sự phán xét sau khi chết và sự trông chờ
dâng cứu thế được xức dầu thánh thiêng sẽ tới vào giờ sau hết. Thuyết độc
thần bộ tộc của Israel mang tính phổ biến hơn, cả khi Israel vẫn là dân được
chọn. Thiên Chúa không chỉ vĩ đại hơn các thần khác mà còn là Thiên Chúa
duy nhất tuyệt đối, và các biến cố ở trần gian là một phần của chương trình
tổng thể của Người. Các tiên tri phán, cuối cùng thì thông điệp của Israel sẽ
lan tới thế giới không phải Do Thái, và thế giới trở nên "ánh sáng tới các
dân nước"
Việc Alexander Đại đế đưa quân vào hồi năm 332 trước Công nguyên
đã khởi đầu cuộc va chạm mạnh giữa đạo Do Thái và văn hóa Hy Lạp kéo
dài nhiều thế kỷ suốt thời gian cai trị của những người kế vị Alexander,
người Roma và người Byzantine, cho tới khi người Ả Rập nắm quyền.
Anh em nhà Maccabee lãnh đạo dân Do Thái trong cuộc dấy loạn
thành công chống lại những lãnh chúa Hy Lạp bị suy yếu, những kẻ đã báng
