Không phải ai cũng vui với sự phát triển của thành phố. Ra khỏi vòm
thành phố tôi đến thăm Miriam Atzmon, chắt gái của Aharon Mordechai
Freiman, một trong những người sáng lập Rishon Le-Zion, người vẫn còn
sống ở một trong những căn nhà đầu tiên. Bà bộc lộ sự pha trộn của tính
cương nghị và nỗi buồn thường thấy ở các phụ nữ Israel.
Bà phân trần: "Rishon Le-Zion đã thay đổi ngoài sức tưởng tượng từ
lúc tôi còn bé. Lúc đó mọi người đều biết nhau. Giờ thì thành phố trở thành
quá lớn và quá ồn ào với những người nhập cư từ Maroc và Yemen, nay có
cả người Nga". Lời phàn nàn của bà là, từ phong trào Phục quốc Do Thái,
tai họa của sự phong phú-quá nhiều người Do Thái, quá nhiều sự phát triển.
Đối với những nhà sáng lập, việc tới định cư của số ít người Do Thái từ
những góc trời xa xăm của thế giới không gây phiền hà, nhưng là điều kỳ
diệu: Ký ức của bà nặng về thời gian hai mươi lăm năm đầu của cộng đồng,
ắp đầy con số thống kê về sản phẩm nông nghiệp, nay bỗng biến đổi khi
những người mới tới đến đây:
Hàng trăm gia đình trẻ, nghèo khó hoặc giàu có, đang đổ về vùng Đất Thánh, để
làm việc và để gìn giữ nó, để kiếm cái ăn hàng ngày một cách yên ổn bằng mồ hôi
trên mảnh đất của họ [...] Chỉ có ý trời mới đưa vùng đất của cha ông chúng tôi trở
về cuộc sống và nâng nó lên khỏi sự tủi nhục-Chỉ điều này hợp nhất [những người]
ấy, những con người xa cách và xa lạ với nhau và như thế các cộng đồng mới được
sinh ra ở Eretz Israel. Chúng tôi coi đó quả là sức mạnh của ý niệm thánh thiêng để
ổn định vùng Đất Israel.
★
Câu chuyện về Rishon Le-Zion, và là câu chuyện về Israel hiện đại,
khởi đầu một thế giới tách khỏi vùng duyên hải Palestine thuộc Địa Trung
hải. Nó khởi đầu ở Nga.
Vào thế kỷ XIX, gần nửa người Do Thái trên thế giới sinh sống ở nơi
được gọi là Pale of Settlement của Nga, một vạt lãnh thổ rộng phỏng chừng
chạy từ Baltic tới Hắc hải. Ngọn gió của sự khai sáng châu Âu và sự giải
