Sagredo Bác Galilei, tôi xưa nay biết bác luôn là người khôn
ngoan. Trong mười bảy năm ở Padua và ba năm ở Pisa
nhẫn dạy dỗ hàng trăm học trò hệ thống Ptolemaeus mà Giáo hội đã
công bố và Kinh Thánh, chỗ dựa của Giáo hội, đã xác nhận là đúng
đắn. Bác cho nó là sai theo thuyết của Kopernikus, nhưng bác vẫn
dạy.
Galilei Vì tôi không chứng minh được gì khác.
Sagredo không tin Bác cho rằng có khác biệt à?
Galilei Khác nhiều chứ! Bác nghe đây! Tôi tin con người, nghĩa
là tôi tin vào lý trí của họ! Thiếu niềm tin này thì tôi sẽ không đủ
sức để sáng dậy ra khỏi giường.
Sagredo Vậy thì tôi muốn nói với bác thế này: tôi không tin
họ. Bốn mươi năm sống với con người đã thường xuyên dạy tôi
rằng con người không đến nổi với lý trí. Chỉ cho họ thấy cái đuôi
sao chổi màu đỏ, gây cho họ một nỗi sợ mơ hồ thì họ sẽ bỏ nhà chạy
đến gãy chân ngay. Nhưng nếu nói với họ một câu phải lẽ rồi ra
sức chứng minh cho họ thì họ sẽ cười vào mũi bác.
Galilei Điều bác nói sai hoàn toàn và là phỉ báng. Tôi không
hiểu nổi làm sao bác, vốn tin những điều như thế, lại có thể yêu
khoa học được. Chỉ người chết mới không chịu thay đổi trước lý lẽ.
Sagredo Làm sao bác lại có thể nhầm lẫn sự tinh ranh ghê tởm
của họ với lý trí được chứ!
Galilei Tôi không nói về sự tinh ranh của họ. Tôi biết họ gọi lừa
là ngựa khi cần bán, còn ngựa là lừa khi muốn mua. Đó là sự tinh
ranh của họ. Buổi chiều trước hôm đi xa một bà lão dứt khoát đặt
trước mõm con lừa thêm một bó cỏ, lúc mua hàng dự trữ người chèo
thuyền nghĩ đến giông bão và khi trời đứng gió, đứa nhỏ sẵn sàng
