thân cây mỗi năm lại xanh tốt, ngắm nhìn ngôi nhà thờ nhỏ, và
nhờ Chủ nhật nào cũng được nghe giảng Kinh Thánh. Người ta cả
quyết với bố mẹ tôi rằng Chúa Trời luôn dõi theo các cụ mọi nơi
mọi chốn, dò hỏi, thậm chí âu lo, rằng toàn cảnh sân khấu trần
thế được dựng lên quanh các cụ là để các cụ, những diễn viên trong
các vai lớn nhỏ, có thể chứng tỏ rằng mình vượt qua được mọi thử
thách. Bố mẹ tôi sẽ nói sao đây nếu nghe tôi bảo rằng các cụ đang
sống trên một khối đá nhỏ - trên một ngôi sao phải nói là chẳng có
gì ghê gớm trong vô vàn tinh tú khác, nó chuyển động trong không
gian trống rỗng và liên tục xoay quanh một vì sao khác! Thế thì sự
nhẫn nại ấy, sự chấp nhận sống khổ ải của bố mẹ tôi đâu còn
cần thiết hay hữu ích gì nữa? Kinh Thánh, thứ kinh sách đã giải
thích và biện luận tất cả, rằng việc phải đổ mồ hôi, nhẫn nại, chịu
đói khát, phải cúc cung chịu lụy là cần thiết, nếu giờ đây bị xem là
đầy rẫy sai lầm, thử hỏi sẽ còn có ích gì? Không, tôi thấy ánh mắt
bố mẹ tôi quay đi lảng tránh, tôi thấy bố mẹ tôi buông thìa trên
bếp lò, tôi hiểu cảm giác bố mẹ tôi thấy bị phản bội và lường gạt ra
sao. Chẳng có ai để mắt nhìn nhõi đến chúng ta nữa, bố mẹ tôi sẽ
nói thế. Chúng ta phải tự lo lấy thân ư, khi giờ đây chúng ta dốt
nát, già nua và kiệt lực? Không ai chỉ định cho chúng ta một vai trò
nào khác ngoài cái vai trò khốn khổ ở thế gian này, trên một vì sao
nhỏ xíu, lệ thuộc hành tinh khác và chẳng có gì quay quanh nó cả ư?
Sự khổ ải của chúng ta hết còn mang ý nghĩa gì, đói chỉ là không có
gì ăn, chứ không là một thử thách phải vượt qua; cực nhọc chỉ là phải
khom lưng và ra sức kéo, chứ nào phải công trạng gì. Tôi thấy ẩn sau
bản án lệnh của Ủy ban Thần học Tòa thánh là lòng thương xót như
ở
tình mẫu tử cao quý, lòng từ thiện thương người bao dung, ông hiểu
chứ?
Galilei Lòng từ thiện thương người! Hẳn ý ông muốn nói đến
chuyện nay ở đó mọi thứ đã sạch bách rồi, vang đã uống hết trơn
rồi và họ khát khô cổ, ấy vậy mà họ vẫn quỳ xuống hôn gấu áo
