muốn, để bảo vệ mình, và đủ trí thông minh đế chứng tỏ mình. Nếu tôi
không có được niềm tin đó thì tôi khõng thể chiến đấu đến hơi thở cuối
cùng. Chính tôi cũng đã từng nói, “Chả còn hy vọng gì cả; việc này sẽ chả
đi đến đâu cho dù có có gắng”. Vì vậy, cứ đưa ra tất cả những so sánh mà
ông có thể, và rồi ông sẽ tìm ra lời giái thích; có những hiện tượng bản chất
khác hoàn toàn.
Ở Cuba không trải qua giai đoạn mà thời Gorbachev gọi là cuộc cải
tổ vể kinh tế, chính trị. Ông có cho rằng việc đó là không cần thiết ở đất
nước này, và chính vì không trải qua giai đoạn đó mà Cách mạng tồn tại
đến ngày nay?
Cho đến bây giờ tôi có thể khẳng định, hiện tượng lịch sử xảy ra ở
Liên Xô chưa hề xảy ra ở đây. Chủ nghĩa Stalin không xuất hiện ở đây, đất
nước chúng tôi không có những hiện tượng mang bản chất đó - việc lạm
dụng quyền lực, tôn thờ chủ nghĩa cá nhân, thần tượng... Ở đất nước chúng
tôi, ngay từ những ngày đầu của Cách mạng đã có luật cấm đặt tên đường,
công trình công cộng, cầu cống hay tượng đài theo tên các nhà lãnh đạo còn
sống, ở đây không hề có chân dung các nhà lãnh đạo treo trong công sở;
chúng tôi cấm tôn thờ chủ nghĩa cá nhân. Việc đó đã không xảy ra ở đây.
Chả có lý do gì chúng tôi phải lặp lại sai lầm đã xảy ra ở nơi khác, ở
đất nước tôi không hề có việc ép buộc phải theo tập thể - chuyện đó chưa
bao giờ xảy ra ở đây. Chúng tôi luôn tôn trọng một nguyên tắc: Chủ nghĩa
xã hội được xây dựng bởi những con người tự do muốn tạo ra một xã hội
mới. Chúng tôi không muốn phạm những sai lầm không đáng có.
Nếu chúng tôi thực hiện cải tổ về kinh tế, chính trị như ông vừa nói
thì người Mỹ sẽ rất vui mừng, vì như ông biết đấy, người Liên Xô đã làm
hại chính họ. Nếu chúng tôi bị chia cắt thành nhiều mảng thì chắc chắn một
cuộc tranh giành lớn sẽ diễn ra, người Mỹ sẽ là những người thỏa mãn nhất;
họ đã từng nói, “Cuối cùng thì chúng ta cũng sắp loại bỏ được cuộc Cách
mạng Cuba ở đất nước này”. Nếu chúng tôi cải tổ theo kiểu đó, điều mà
không phù hợp chút nào với điều kiện ở Cuba, thì chúng tôi đã tự làm hại
mình. Nhưng chúng tôi sẽ không bao giờ tự làm hại mình - đó là điều tôi có
thể khẳng định chắc chắn.
