trào độc lập ở Santo Domingo năm 1821, phong trào này còn tuyên bố đoàn
kết chiến đấu với Colombia của Simón Bolivar, nhưng Tây Ban Nha vẫn
chiếm lại Hispaniola một thời gian trong thế kỷ 19. Nhưng (ở Hispaniola,
nay là Cộng hòa Dominica, hồi đó là Santo Domingo), những cuộc chiến
tranh chủ yếu nổ ra để chóng lại nước Haiti láng giềng hơn là chống lại sự
thống trị của Tây Ban Nha để giành độc lập. Trong khoảng 1850-1860, nói
chung là vài năm trước khi cuộc Chiến tranh Độc lập lần thứ nhất của
chúng tôi nổ ra, đã có khá nhiều người Dominica di cư sang Cuba. Một số
người đã từng phục vụ trong quân đội Tây Ban Nha, nên họ tới Cuba với tư
cách là công dân Tây Ban Nha, mặc dù họ sinh ra và lớn lên ở Santo
Domingo. Họ có kinh nghiệm quân sự, và sau đó - khi họ trở thành những
campesinos, những nông dân - họ tham gia cùng hàng ngũ với những người
Cuba yêu nước.
Cuộc Chiến tranh Độc lập lần thứ nhất đã diễn ra như thế nào?
Chiến tranh năm 1868 bắt đầu với một nhóm chủ đất. Họ được học
hành đầy đủ, và nói chung là khá am hiểu vẻ tình hình chính trị. Nhiều
người trong đó là Luật sư. Họ là những người có tư tưởng tự do, họ muốn
độc lập, và phần đông họ đều là những chủ nô nhỏ - một số người sở hữu
những đồn điền mía. Còn những đồn điền cà phê lớn nơi tập trung phần lớn
nô lệ, chỉ có ở khu vực Guantánamo, ở phía đông, gần Haiti.
Lãnh đạo phong trào cách mạng independentista (độc lập) là một
người đặc biệt giỏi giang và xuất chúng, Carlos Manuel de Cespedes như
tôi đã nói, ông ấy cũng có một đồn điền mía nhỏ. Âm mưu khỏi nghĩa bắt
đầu trước tiên ở tỉnh Camaguey và sau đó lan ra, lôi kéo được hầu hết các
chủ đất ở vùng phía đông hòn đảo. Tất những âm mưu như vậy không sớm
thì muộn bao giờ cũng bị phát hiện, và chính quyền thực dân ban bố lệnh
bắt giữ những người liên can, nhưng những người Lãnh đạo cách mạng có
bạn bè làm ở bưu điện. Carlos Manuel de Cespedes biết rằng mình sắp bị
bắt nên ông đã chuyển ngày khởi nghĩa lên sớm hơn - cuộc khởi nghĩa nổ ra
ngày 10 tháng 10 năm 1868 ngay tại đồn điền mía của ông. Ông giải phóng
cho những người nô lệ của mình. Cũng không nhiều lắm, nhưng ông đã giải
