1868, ông mói là một cậu bé mười lăm tuổi. Marti là con trai của một sĩ
quan quân đội Tây Ban Nha, chính xác là con trai của một Đại úy.
Viên Đại úy đó có tham gia chiến tranh không?
Không. Khi đó ông ta có ở Cuba, ông ta đóng quân trong căn cứ ở
Havana, nhưng khi Marti chào đờiì hoàn toàn chẳng có chiến tranh gì cả.
Marti sinh năm 1853, nên phải mãi đến khi ồng mười lăm tuổi, cuộc chiến
mới bắt đầu.
Ông thể hiện tài năng lỗi lạc của mình từ rất sớm, và ngay từ khi còn
rất trẻ, mới chỉ là thiếu niên, ông đã bị tống vào tù; ông phải mang gông
cùm và lao động khổ sai trong mỏ đá. Thầy dạy của Marti là một người rất
giỏi, mang tư tưởng độc lập rất mạnh mẽ. Marti đúng là một con người phi
thường, với tài năng xuất chúng, ông trở thành tù khổ sai trong mỏ đá, vậy
mà về sau ông viết lên những tác phẩm để đời: ví dụ như El presidio
politico en Cuba, Nhà tù chính trị ở Cuba. Khi ở Tây Ban Nha, ông đã viết
La República espanola ante la Revoluticion cubana, “Phản ứng của Cộng
hòa Tây Ban Nha trước Cách mạng Cuba”, bởi vì khi đó đã xuất hiện phong
trào thiết lập nền Cộng hòa ở Tây Ban Nha, nền Cộng hòa năm 1874, và
chính nền Cộng hòa này đã phát động cuộc chiến tranh đẫm máu đàn áp
Cuba khi đó đang đấu tranh giành độc lập. Ông bàn đến tất cả những mâu
thuẫn: El presidio politico en Cuba và sau đó là La República espanola ante
ỉa Revoluticion cubana... những tác phẩm thiên tài được ông hoàn thành khi
mới mười sáu và hai mươi tuổi - thật khó tin!
Sau đó Marti đã làm gì? Ông có ở lại Tây Ban Nha một thời gian
không?
Sau đó à? Sau đó Marti đã theo học ở Tây Ban Nha. Sức khỏe của
ông không tốt lắm - thể trạng của ông hơi yếu - hơn nữa ông lại phải sống
trong cảnh lưu đày, ông đã xa đất nước Cuba của mình từ khi còn rất trẻ.
Sau đó ông đến Mêhicô và Guatemala, ông trở về Cuba sau “Hiệp ước hòa
bình Zanjón”, đánh dấu sự kết thúc của Chiến tranh mười năm, và sau giai
đoạn lưu vong lần hai ở Tây Ban Nha, trên đường trở về châu Mỹ latinh,
ông đã qua Pháp và Anh. Ông cũng có một thời gian ở Venezuela. Năm
