đồng mía, và bạn sẽ trả cho anh ta ngần đó, ngần đó cho một caballería
hoặc một rozas. Họ chưa dùng đơn vị ha như bây giờ. Tôi nghĩ là một
caballería tương đương khoảng 18 rozas
[36]
. Mỗi quốc gia Trung Mỹ và
Nam Mỹ đều có đơn vị đo lường khác nhau. Thật may là sau đó xuất hiện
hệ mét, hình như cùng thời với Cách mạng Pháp thì phải. Như tôi đã nói,
bao giờ cũng có một hợp đồng: “Được rồi, 20 pesos, tôi sẽ ajustar
[37]
này cho anh”. Bố tôi bao giờ cũng tìm ra một cánh đồng mới nào đó cần
phát quang hoặc một công việc vô thưởng, vô phạt nào đó để tạo công ăn
việc làm cho người khác, kể cả khi việc đó không mang lại chút lợi ích tài
chính nào cho ông. Tôi nhận ra điều đó khi tôi đã lớn hơn, và trong thời
gian nghỉ hè tôi làm việc trong văn phòng. Tại đó tôi thường xuất các lệnh
mua hàng cho các công nhân để họ có thể nhận hàng hóa từ các cửa hàng
ngay cả khi họ thất nghiệp. Bố tôi là một người cao thượng và tốt bụng.
Sau Chiến tranh Độc lập, năm 1898, bố ông đã quyết định ở lại
Cuba
Không, ông được đưa về Tây Ban Nha sau chiến tranh, năm 1898,
nhưng rõ ràng là ông thích ở Cuba hơn, vì vậy, cùng với nhiều người đồng
hương Galicia khác, ông đã quay lại Cuba ngay sau đó một năm. Có tài liệu
ghi rằng ông đặt chân lên cảng Havana tháng 12 năm 1899. Không một xu
dính túi và hoàn toàn không có ai thân thích, ông bắt tay vào làm việc. Tôi
không biết làm thế nào mà cuối cùng ông lại định cư ở những tỉnh miền
đông. Đó là thời kỳ những đồn điền mênh mông của người Mỹ còn trải rộng
xuyên qua các cánh rừng gỗ cứng, những cánh rừng bị triệt phá để lấy đất
và làm chất đốt cho các lò nấu đường - cũng chính loại gỗ cứng tuyệt hảo
dùng để xây dựng Dinh El Escorial, và nhiều công trình kiến trúc cũng như
tàu thuyền khác, như chiếc Santisima Trinidad đồ sộ, chiến hạm lớn nhất và
mạnh nhất thời đó đã được đóng ở Havana rồi bị đắm trong một cơn bão
sau khi được người Anh sử dụng trong trận Trafalgar khét tiếng năm 1805.
Người Mỹ đã thuê nhân công chặt phá hết cây cối lấy đất mở đồn
điền trồng mía. Nơi nào mà trước đó có rừng thì đất đai bao giờ cũng cực
kỳ màu mỡ; những vụ thu hoạch đầu tiên đều rất bội thu.
