hơn cả khá giả. Với quy mô như thế thì phải nói là cực kỳ khá giả mới
đúng. Tôi muốn nói là tôi hoàn toàn không có gì tỏ ra tự kiêu vì điều đó cả,
nhưng sự thật là như thế - tôi chỉ muốn diễn tả mọi việc thậtVậy ông là con
của nhà triệu phú.
Hừm, không hẳn là một triệu phú. Chưa có ai từng nói rằng bố tôi là
một triệu phú cả. Thời kỳ đó, triệu phú là một điều gì đó thật khủng khiếp -
một triệu phú phải là người thực sự, thực sự, có rất nhiều tiền. Ví dụ, một
triệu phú, vào thời mà một đô la là cả một khoản tiền lớn và trung bình một
công nhân làm việc cật lực cũng chỉ được một đô la một ngày, phải có gấp
một triệu lần mức lương trung bình đó. Tài sản của bố tôi không thể lớn tới
mức đó được. Không thể gọi bố tôi là một triệu phú, mặc dù ông cũng rất
giàu có và có một nền tảng tài chính vững vàng. Ngay cả trong một xã hội
nghèo đói và lạc hậu như vậy mà anh em chúng tôi vẫn được chăm chút như
con nhà thượng lưu. Tôi có thể bảo đảm với ông rằng hồi đó rất nhiều người
cư xử lễ độ với chúng tôi, hoàn toàn chỉ vì lòng kính nể, mặc dù chúng tôi
không mấy khi nhận ra điều đó.
Ở Birán, bố ông không chỉ xây một ngôi nhà, mà dần dần dọc theo
đường Camino Real ấy, bố ông còn cho xây cả những ngôi nhà khác -
một xưởng làm bánh, một quán trọ, một quán rượu, trường học, nhà ở
cho những công nhân người Haiti... Một thị trấn nhỏ thực sự.
Thật ra thì chỗ chúng tôi sống chẳng có thị trấn nào cả, chỉ lơ thơ vài
ngôi nhà. Đó có thể là nơi mà ông gọi là một batey
[38]
. Khi tôi còn nhỏ,
chuồng bò ở ngay dưới sàn nhà. Sau này, một chuồng bò mới được xây
cách nhà khoảng 30m, và ngay phía trước nhà có một lò rèn chuyên bán và
sửa chữa dụng cụ, lưỡi cày đủ loại. Và ngay sát đó là một lò mổ nhỏ được
xây thêm. Rồi cách đó khoảng 30m nữa, theo hướng khác, là xưởng làm
bánh, cách đó không xa là một trường tiểu học, một ngôi trường nhỏ của
Chính phủ. Ngoài ra, bên vệ đường còn có một cửa hàng bách hóa với một
nhà kho dự trữ nhu yếu phẩm, toàn những đồ khô và có thể để lâu năm,
phía đối diện là bưu điện và trạm điện tín. Không xa nơi đó là vài ngôi nhà
xây tạm bợ kiểu trại lính, những túp lều nền đất phủ lá dừa dành cho các
