Đăng lính bằng cách rút thăm, và người giầu có thể thuê người
nghèo đi lính, hoặc ra trận, thay mình [32].
Vâng đúng là như ông nói; có rất nhiều trường hợp một người nhà
giàu được lệnh phải thực hiện nghĩa vụ quân sự hoặc phải ra trận, thế là anh
ta bèn bỏ ra ít tiền thuê một người nghèo túng nào đó đi lính thay mình, một
người đang phải sống lay lắt trên một mảnh đất còm hoặc làm thuê cuốc
mướn.
Bố tôi được phái tới đây trên cương vị một người lính Tây Ban Nha,
và ông đóng quân ở vùng đất trống mới khai phá giữa Júcaro và Moron.
Những khoảng đất trống mới khai phá trong rừng nơi xây dựng căn cứ này
sau này lại được chính những người Cuba khởi nghĩa sử dụng. Họ đến đó từ
Oriente dưới sự chỉ huy của Maceo và Maximo Gómez
[33]
, ngay sau khi
Marti qua đời.
Mục tiêu khi đó là phải vượt qua vùng đất trống nơi xây dựng căn cứ
- một nhiệm vụ rất khó khăn. Đó là một phòng tuyến chạy theo trục Bắc -
Nam, ở phần hẹp nhất giữa hòn đảo, dài khoảng vài km. Có lẽ phải đến gần
100km từ Moron ở phía Bắc đến Jucaro, một thành phố cảng ở bờ biển phía
Nam. Tôi biết là bố tôi đóng quân dọc theo tuyến đó, nhưng tôi không nghĩ
là ông vẫn còn ở căn cứ khi Maceo đi qua. Những người Cuba đã liên tục
qua đó, hoặc xa hơn về phía bắc, họ tới một nơi được gọi là Turiguanó, một
hòn đảo nối với Morón bằng một vùng đầm lầy rộng mênh mông. Đấy, bố
tôi đã đóng quân ở đâu đó trên tuyến đường này. Đó là tất cả những gì tôi
biết; có thể các em tôi sẽ biết nhiều hơn.
Ông không còn nhớ bất kỳ cuộc trò chuyện nào với bố mình về chủ
đề này sao?
Một lần tôi nghe ông nói đôi chút về chuyện này, khi tôi đang trên
đường tới khu trại của các công nhân lao động ở Pinares de Mayarí, vì tôi
chẳng bao giờ thích ở nhà. Nhà tượng trưng cho độc đoán, và điều đó làm
tôi tức phát điên, tinh thần nổi loạn trong tôi đầu trỗi dậy.
Vậy ngay từ hồi trẻ ông đã là một người nổi loạn?
