thậm tệ hơn...
Cuba không phải là “xã hội tiêu dùng”; thực ra, sức tiêu thụ ở đây
còn hạn chế và người dân có lúc than phiền về điều đó. Ông nghĩ gì khi
người dân không có khả năng tiếp cận các sản phẩm của xã hội tiêu
dùng kiểu tư bản?
Tôi sẽ nói với họ rằng xã hội tiêu dùng là một trong những mối hiểm
họa khủng khiếp nhất, là phát minh đáng sợ nhất của chủ nghĩa tư bản phát
triển đang trong giai đoạn toàn cầu hóa tự do mới. Thật đáng sợ khi nghĩ
đến cảnh 1,3 tỷ người Trung Quốc sở hữu lượng xe hơi như nước Mỹ đang
sở hữu... 1 tỷ người Ấn Độ sống trong xã hội tiêu dùng; 600 triệu người
sống ở khu vực hạ Sahara châu Phi hàng ngày vẫn không có điện và ở một
vài nơi khác tới 80% người dân mù chữ, tất cả đều sống trong xã hội tiêu
dùng.
Với trật tự kinh tế rối loạn đầy hiểm họa này thì chỉ tối đa là 50 hoặc
60 năm nữa các nguồn nhiên liệu hóa thạch sẽ cạn kiệt. Không biết năm
mươi năm nữa sẽ lấy đâu ra nguồn năng lượng để vận hành hàng tỷ chiếc xe
các loại của các nước phát triển và thậm chí cả ở hầu hết các nước thế giới
thứ ba hiện nay. “Xã hội tiêu dùng” là kiểu sống hưởng thụ hoàn toàn bất
hợp lý và chắc chắn nó sẽ không phải là mô hình cuộc sống của 10 tỷ người
trên hành tinh này khi kỷ nguyên dầu mỏ qua đi.
Trật tự kinh tế và mô thức tiêu dùng bất hợp lý đó không hề phù hợp
với nguồn nguyên liệu hạn chế, không tái sinh của thế giới hiện nay cũng
như quy luật của tự nhiên và đống. Và hoàn toàn trái ngược với những
nguyên tắc luân thường đạo lý, đạo đức và văn hóa mà loài người sáng tạo
ra.
Nhưng dù sao thì người dân vẫn cần những giá trị vật chất?
Đúng vậy, tôi không hề phủ định tầm quan trọng của nhu cầu vật chất
- đó là thứ ưu tiên hàng đầu chúng ta phải đáp ứng cho họ bởi vì để học
hành và nâng cao chất lượng cuộc sống thì những nhu cầu tối thiểu phải
được đáp ứng - đó là nhu cầu về vật chất và thể chất. Nhưng chất lượng
thực sự của cuộc sống lại nằm ở nền giáo dục và nền văn hóa. Giá trị là
