Chúng tôi không nghĩ rằng những hiệp định đó lại có thể là hành động
phạm tội ngay cả trên quan điểm của người Mỹ. Làm sao chúng tôi có thể
làm phật lòng chính phủ Mỹ được khi chúng tôi giúp tăng tuổi thọ của
những đứa trẻ Bolivia mói sinh ra? Liệu người ta có cảm thấy xúc phạm khi
chứng kiến việc giảm tỷ lệ tử vong trẻ sơ sinh, hay việc xoá bỏ nạn mù chữ
được không?
Ông có cho rằng các nước châu Mỹ La-tinh khác đang phải giải
quyết những vấn đề bản xứ của mình không?
Tình hình xã hội khá căng thẳng ở ba nước có sức mạnh của người
bản xứ rất lớn nhưng cũng có vấn đề lớn thuộc về người bản xứ: Đó là Peru,
Ecuador, và cả Bolivia. Vấn đề ở Guatemala cũng lớn, nhưng hơi khác so
với các nước khác. Liên quan đến vấn đề người bản xứ, người bản xứ
Mêhicô cũng còn nhiều vấn đề. Tôi chỉ có thể nói rằng, người ta có thể rất
dễ dàng hiểu ra tại sao Marcos lại đấu tranh cho quyền của người dân bản
xứ ở đây - cho dù có tới 10 hay 100 Marcos thì vấn đề cũng chỉ là một. Tôi
đặc biệt ấn tượng với tính nghiêm túc của các nhà lãnh đạo người bản xứ ở
đây mà tôi biết. Tôi đã nói chuyện rất nhiều với người dân Ecuador. Họ nói
chuyện rất nghiêm túc. Họ rất tin tưởng và tôn trọng người khác; họ rất
chính trực. Và ở Ecuador, ở Peru cũng như ở các nước khác, họ cần phải
lược quan tâm.
Ông có nói rằng ông cũng là người rất hâm mộ Hugo Chavez,
Tổng thống Venezuela.
Đúng, lại một người Anh-điêng nữa, Hugo Chavez, một mẫu người
Anh-điêng kiểu mới, mà theo lời ông ấy nói thì đó là sự pha trộn giữa gốc
“Anh-điêng và mestizo” (Từ để chỉ những người có dòng dõi pha tạp giữa
châu Âu (Tây Ban Nha) và người châu Mỹ gốc Anh-điêng cổ); Hugo
Chavez còn nói ông ấy vừa là người da màu, da trắng vừa là người Anh-
điêng. Nhưng nhìn Hugo Chavez người ta có thể nhận ra ngay một người
con bản địa của Venezuela, người con thực sự của Venezuela với sự pha
trộn về nòi giống, những tính cách cao quý và tài năng xuất chúng. Tôi
thường nghe các bài phát biểu của ông ấy rất tự hào về nguồn gốc và sự pha
trộn về dòng tộc của mình, mỗi thứ ông ấy có một chút, nhưng chủ yếu là
