như vậy. Mỗi thập kỷ đầu của thế kỷ 21 này trôi qua sẽ tương đương với
khoảng thời gian 1.000 năm.
Vì vậy, sẽ không có ý nghĩa gì khi nhắc đến sự phán quyết của lịch
sử. Đó là cách nghĩ của tôi, rất chân thực; tôi nghĩ là như vậy. Tôi quan tâm
đến uy tín mà một đất nước có được từ cuộc chiến đấu của mình, từ những
cuộc chiến mà họ tham gia chứ không phải những gì liên quan đến bản thân
mình.
Tôi đã đọc rất nhiều về những nhân vật xuất chúng, những người nổi
bật nói về vinh quang... Napoleon từng nói về niềm vinh quang, ông ấy rất
quan tâm đến vinh quang. Nhưng ở rất nhiều nước hiện nay, Napoleon nổi
tiếng vì nhãn hiệu rượu Cognac có mang tên ống ấy chứ không phải vì
những gì mà vị tướng, vị hoàng đế này đã làm. Tôi có thể khẳng định chắc
chắn nếu hỏi thanh niên ở rất nhiều nước hiện nay Napoleon là ai, họ sẽ nói
họ biết Napoleon vì tên của ông ấy xuất hiện trên nhãn hiệu rượu Cognac
chứ không phải những gì ông ấy đã làm trong các cuộc chiến. Vì vậy, tại
sao phải lo lắng?
Những người như Bolivar cũng nhắc rất nhiều đến vinh quang. Tôi là
người rất ngưỡng mộ Bolivar, và có lần, trong bài phát biểu ở Trường Đại
học quốc gia Venezuela tôi có nói, “Bolivar nhắc đến vinh quang, nhưng
ông ấy không phải là người đi chinh phục các nước mà là người đi giải
phóng các nước”. Alexander là người đi chinh phục các nước, và là người
lập ra đế chế. Có rất nhiều con người vĩ đại mà thế giới đã ngưỡng mộ trong
nhiều thế kỷ qua: Hannibal, Julius Caesar - tất cả đều là những người đi
chinh phục, họ là những chiến binh.
Nếu ông nghĩ lại thì chỉ mới gần đây lớp trẻ được dạy rằng,
Shakespear là tác giả vĩ đạười có giá trị lớn lao, rằng có những người đã
sáng tác ra những tác phẩm hội hoạ vĩ đại, rằng có những người là những
triết gia vĩ đại, người khác lại là những nhà thơ lớn mà ngày nay vẫn chưa
ai vượt qua được họ. Có nghĩa là, những con người có phẩm chất trí tuệ vĩ
đại đó, những nhà sáng tạo âm nhạc, hội hoạ, kịch, văn học vĩ đại đó, họ
được biết đến rất ít, và lịch sử mà chúng ta được dạy cũng nói rất ít về họ;
tất cả những gì mà lịch sử nhắc đến chỉ là Christopher Colombus; Hernan
