của ông ấy đó là cuộc chiến tranh Việt Nam. Với sự hăng hái, quá tin tưởng
vào đội quân mũ nồi xanh (lực lượng gìn giữ hoà bình của Liên Hợp Quốc)
và việc đánh giá quá cao sức mạnh của Mỹ, ông ấy đã đưa đất nước mình
tham gia vào cuộc chiến tranh Việt Nam.
Ông ấy mắc sai lầm, tôi xin nhắc lại như vậy, nhưng Kennedy là
người thông minh, đôi khi là rất lanh lợi và dũng cảm, và tôi cũng cho rằng
- tôi đã nói điều này rồi - nếu Kennedy còn sống thì quan hệ giữa Mỹ và
Cuba đã cải thiện rất nhiều rồi
[409]
. Bởi vì sau vụ Vịnh con lợn và vụ
khủng hoảng tháng Mười, ông ấy tỏ ra rất ấn tượng. Tôi không cho rằng
ông ấy đánh giá thấp người dân Cuba; thậm chí có thể ông ấy còn ngưỡng
mộ tinh thần dũng cảm v tính cách mạnh mẽ của người dân chúng tôi.
Vào ngày ông ấy bị giết thì tôi đang nói chuyện với một nhà báo
người Pháp, Jean Daniel
[410]
, người được Kennedy cử sang đây với một
thông điệp duy nhất đó là, nói chuyện với tôi. Có nghĩa là kênh liên lạc đã
được thiết lập, và điều đó có thể sẽ giúp củng cố quan hệ của chúng tôi.
Cái chết của ông ấy lầm tôi xúc động và cảm thấy buồn. Tất nhiên,
ông ấy là người thuộc về phía đối lập với chúng tôi, nhưng tôi vẫn cảm thấy
buồn khi nghe tin ông ấy qua đời. Có cảm giác như tôi đã mất đi một con
người rất có năng lực, một đối thủ xứng tầm. Tôi còn cảm thấy buồn vì
cách ông ấy bị giết - một vụ ám sát hèn hạ, một tội ác chính trị. Tôi có cảm
giác căm phẫn, và buồn, và tôi nghĩ ông ấy không đáng phải chịu một kết
cục như vậy.
Vụ ám sát ông ấy cũng làm tôi lo lắng, bởi vì khi được đưa rời khỏi
sân khấu, ông ấy vẫn có đủ quyền lực trong tay để buộc thực hiện việc cải
thiện quan hệ với Cuba. Điều đó được thể hiện trong cuộc đối thoại của tôi
với nhà báo ngưòỉ Pháp, Jean Daniel, người đến nói chuyện với tôi, mang
đến cho tôi những lời nói quan trọng của Kennedy, do những ngày khủng
khiếp mà ông ấy đã trải qua trong vụ khủng hoảng tháng Mười, như chính
ông ấy nói - với tôi thì đó chính là thời điểm tôi nghe tin về cái chết của
Kennedy. “Nói chuyện với Castro đi”, ông ấy nói như vậy, “sau đó quay về
