bới hạm đội của Mỹ với số lượng tàu lớn gấp hai lần đội tàu của Tây Ban
Nha. Hạm đội của Mỹ dưới sự chỉ huy của Đô đốc William Sampson. 350
thuỷ thủ Tây Ban Nha thiệt mạng.
[121]
Trích dẫn chính xác bằng tiếng Anh là: “ông xứng đáng được
tôn thờ bởi vì ông đã đứng về phía những kẻ yếu” (Jose Marti: Những bài
viết lựa chọn, “Dành tặng Karl Marx, người đã qua đời”, trang 131). Bản
gốc “Lá thư từ New York, 29 tháng 3 năm 1883” của Marti được xuất bản
trên tờ La Naticion, Buenos Aires ngày 13 và 16 tháng 5 năm 1883. Trong
lá thư này Marti thể hiện sự tôn kính đối với người Đức có tâm hồn vị tha
và bàn tay thép, một Karl Marx vô cùng nổi tiếng mà cái chết gần đây của
ông đã được tôn thờ”. Xem Jose Marti, En los Estado Unidos: Periodismo
de 1881 a 1892, Roberto Fernandez Retamar và Pedro Pablo Rodriguez,
Madrid/Paris/Havana: ALLCA, 2003.
[122]
Theo Biên tập viên của cuốn Những bài viết chọn lọc của Jose
Marti, 27 tập của bộ Toàn tập Marti, ông đề cập đến Karl Marx có hai lần
trong cuốn “Dành tặng Karl Marx, người đã qua đời”, một lần là khi trích
dẫn lời của một tác giả người Pháp mà ông đưa vào cuốn sổ ghi số 8, và lần
thứ hai là khi bàn về việc thành lập các tổ chức công đoàn Mỹ, xuất bản
trên tờ La Nacion ngày 20 tháng 2 năm 1890. Trong đó ông viết, “Mỗi quốc
gia phải tìm cách chữa trị riêng cho mình phù họp với bản chất của mình và
liều lượng thuốc riêng cho mình tùy thuộc loại bệnh hoặc có thể tìm một
loại thuốc khác hoàn toàn. Không có Thánh Simon, Karl Marx, Mario, hay
Bakuin nào có thể giúp được họ. Mà trái lại, cần có những biện pháp phù
hợp nhất với cơ thể của chúng ta”.
[123]
Ở đây Castro muốn nói đến những hành động sát hại trong vụ
“Những người nổi loạn Haymarket” ở Chicago xảy ra vào ngày 4 tháng 5
năm 1886. Vào ngày 1 tháng 5, những Hiệp sĩ của người lao động Chicago
do Albert Parson, nhà hoạt động đồng thời là người tổ chức của những
người lao động dẫn đầu đã tuần hầnh yêu cầu được làm việc 8 giờ một
ngày; chẳng bao lâu cuộc tuần hành của họ biến thành một cuộc tổng bãi
