đồng người Cuba sống lưu vong ở Miami/Mỹ và của chính phủ Mỹ, và
chính phủ Cuba cũng đã buộc tội một số nhân vật nổi loạn trong nội địa
Cuba nhận tài trợ từ James Cason, người đứng đầu Văn phòng lợi ích Mỹ ở
Havana.
[292]
Có nghĩa là, mặc dù vẫn còn phụ thuộc vào Tây Ban Nha về
kinh té, thương mại và ở mức độ nào đó là cả chính trị, nhưng Cuba vẫn có
tính tự chủ cao, đặc biệt trong việc tự quyết so với các thành viên trước kia
của đế chế Anh, và do vậy, mặc dù là nước thuộc địa nhưng Cuba không
quá bị áp bức. Sự nhượng bộ này phải rất khó khăn mới đạt được, nhưng
trong bối cảnh sắp diễn ra cuộc chiến tranh Tây Ban Nha-Mỹ, Tây Ban Nha
cho phép một mức độ tự quyết nhất định để ít nhất cũng có được tâm lý ủng
hộ đối với Tây Ban Nha trong bối cảnh ngày càng có nhiều người đồng ý
cho rằng sẽ tốt hơn nếu Cuba độc lập hoặc nằm dưới sự cai trị hay giám hộ
của Mỹ. Rõ ràng cũng có áp lực từ Cuộc chiến giành độc lập lần thứ hai bắt
đầu từ năm 1895.
[293]
Ở đây có một sự nhầm lẫn nhỏ: Kiến nghị trong Đề án Varela
không đòi hỏi phải sửa đổi hiến pháp mà là sự thay đổi luật pháp hay điều
chỉnh luật để mở rộng tự do, cải cách luật bầu cử, thực hiện bầu phổ thông,
ủng hộ doanh nghiệp tư nhân, ân xá cho các tù nhân chính trị, trong khi bản
kiến nghị với tám triệu chữ ký sau bài phát biểu của tổng thống Mỹ George
W. Bush ở Miaimi thì lại kêu gọi sửa đổi hiến pháp giới hạn quyền của
Quốc hội trong việc thay đổi định hướng Xã hội chủ nghĩa của cuộc Cách
mạng.
[294]
Osvaldo Payá Sardinas (sinh năm 1952) là người đứng đằng sau
ủng hộ Đề án Varela và là người điều hành Phong trào giải phóng Thiên
Chúa giáo (CLM), một tổ chức chính trị không được chính quyền Cuba
công nhận nhưng vẫn để cho hoạt động, và tổ chức này khẳng định họ “đấu
tranh cho tự do và nhân quyền của tất cả mọi người”. Tháng 4-2002, tổ
chức này đã hậu thuẫn cho một cuộc đảo chính chống lại Tổng thống Hugo
