đến ngón ba, có nghĩa là đoạn tuyệt với rượu và thuốc phiện. Ngón đeo nhẫn
là tình thân mến giữa Ấn và Hồi. Ngón út chỉ sự bình đẳng giữa các phụ nữ
mọi giai cấp. Năm ngón ấy nối liền với thân thể bởi cổ tay : đó là lời tự
nguyện không dùng bạo lực. Năm điều tâm niệm ấy, nêu thực hành được
trọn vẹn sẽ hoàn hảo được bản ngã tốt đẹp của mỗi người, và nhờ đó, sự giải
phóng đất nước chỉ là kết quả dĩ nhiên.
Thường khi trước đám công chúng ồn ào đến vài chục vạn người, ông
nín lặng không cất lời cho đến khi mọi người im phăng phắc như tờ. Ông
vẫn im lặng. Mọi người liền ngồi cả xuống đất. Bấy giờ ông mới giơ hai bàn
tay lên, để phủ dụ mọi người, rồi mỉm cười mà lui gót. Đó là một cách ông
truyến bá luồng tư tưởng cho dân chúng. Chịu khó ngồi yên lặng để tiếp
nhận ý nghĩ của ông, họ đã tập tự kiểm soát mình, và tìm đọc trong thâm
tâm để tự hiểu. Đó cũng là một bước tập tành để đi dần đến tự lập.
Trong mọi điều Cam-Địa giáo huấn, duy có lời khuyên nhủ của ông đối
với hai phái Ấn, Hồi là không được ai nghe.
Bấy giờ Lord Irwin đã thay Lord Reading làm Phó-vương Ấn-Độ. Ông
là cháu một viên quan Anh tại Ấn-Độ, từ hồi thuộc địa mới khai phá, nên
ông tỏ ra rất am hiểu dân tình. Ngay hôm đầu tới Bombay, nhằm ngày thứ
sáu, ngày lễ của dân Ấn, ông đã cho xếp dọn hết các nghi trương tiếp đón
dàn ra, để một mình vào cầu kinh trong đền. Tuy nhiên, ông không chịu gặp
Cam-Địa, lãnh-tụ độc nhất được dân Ấn tôn-sùng hồi bấy giờ. Chỉ 19 tháng
sau, giữa khi đang hô-hào dân chúng ở Bengalore, Cam-Địa mới nhận được
điện văn của Phó-vương ngỏ ý muốn gặp ông ngày 5 tháng 11 tới. Ông vội
vã vượt hơn 2 ngàn dặm đường về Delhi, để được gặp Phó-vương vừa vặn
một phút rưỡi đồng hồ. Vị quan Anh này chỉ trao cho ông một bức điện văn
báo tin một uỷ-ban Anh điều khiển bởi Sir Johu Simon sắp tới Ấn nay mai
để điều-tra về những điều-kiện áp-dụng một vài điều cải cách.
Sau khi đọc xong bức điện, Cam-Địa ngước mắt trông lên, chờ đợi.
Phó-vương vẫn im lặng :
- Ngài muốn gặp tôi chỉ để báo tin ấy thôi sao ?
