Một đêm, về khuya nhân dịp con ông cậu đến thăm cha, cậu tất-tả lẻn
về buồng vợ. Mấy phút sau, tên nữ tỳ hốt-hoảng đến đập cửa phòng. Cậu
choàng khỏi giường vợ, chạy vội về phòng cha nằm, thì người đã mất. Bốn
mươi năm sau, nhắc lại chuyện ấy, Thánh Gandhi vẫn ân hận thở than là chỉ
vì một lúc mềm lòng mà không được vuốt mắt người thân trong giờ chót.
Nhất là sau khi người con đầu lòng của hai vợ chồng cậu mất ngay ba hôm
sau khi sinh, cậu lại càng tin là Trời Phật đã gia hình phạt người con bất
hiếu.
Cô Kastourbai vốn sinh trưởng ở một gia đình buôn bán nên không biết
chữ. Cô cũng không thích học lắm, mặc dầu ông chồng hết sức khuyến-
khích cô về phương diện ấy. Loay hoay vì bà vợ, cậu Gandhi bỏ lãng mất
gần một năm học. Sau này cậu tỏ ý tiếc rẻ thì đã mất, vì cậu hiếu học vô
cùng. Mỗi lần bị thầy phạt là cậu băn khoăn khổ sở và hối hận về tội biếng
nhác của mình.
Vốn người mảnh khảnh, cậu rất thèm khát có được thân hình to lớn
khỏe mạnh như nhiều bạn đồng học. Trong số đó, cậu phục nhất là Mehtab,
một anh Hồi Hồi có tài chạy đua và nhảy xa không ai sánh kịp. Cậu còn tự
cho mình là rút rát. Sau này cậu thú thực trong cuốn nhật ký là ban đêm cậu
không dám ra đến ngoài, vì sợ trộm cướp, rắn rết và ma quỷ. Mehtab biết thế
lại còn trêu già. Y tự-phụ là tất cả những cái gì làm Cam-Địa sợ hãi, đối với
y chỉ là trò trẻ. Trộm cướp gặp y thì có mà chạy thục mạng. Làm gì có ma
quỷ ; còn rắn độc thì y cầm lên tay là sự thường. Vậy thì y khác Cam-Địa ở
đâu mà có sức mạnh phi phàm như thế ? Rồi thì y tự trả lời là vì y có ăn thịt,
mà người Ấn chỉ ăn rau. Y thường bông đùa rằng người Anh cao lớn và lấn
át người Ấn như thế là vì họ ăn thịt. Vậy thì muốn mạnh ngang người Anh
để đuổi họ ra ngoài cõi, phải bỏ tục ăn rau mà theo người Hồi ăn thịt. Ngày
ngày y cố tuyên-truyền cho Cam-Địa ăn thịt, nên dần dà cậu cũng xiêu lòng.
Cậu Cam-Địa vốn theo đạo Bà-la-Môn, vả lại sống từ thuở bé trong một gia
đình chỉ ăn rau, nên được Mehtab rủ đi ăn thịt, cậu coi là một sự quan trọng
lắm. Cậu hẹn bạn buổi tối ở một nơi hẻo lánh ven sông. Anh này đem bánh
và thịt dê ướp đến thì cậu lấy hết can đảm vồ lấy ăn ngay. Thịt dai như chão,
