tưởng chừng Thánh còn phiền muộn về chuyện xâu-xé của hai dân tộc Ấn-
Hồi. Ngọn cờ xanh, vàng, trắng, quốc hiệu của nước Tân Ấn-Độ, phủ kín
quan tài.
Đám tang đơn giản nhưng bi tráng. Linh-cữu đặt trên một giá súng đại
bác kéo bởi hai trăm binh sĩ thủy, lục và không quân. Từ Birla House đến
nơi thiêu hóa trên bờ sông Youmna, con đường dài có hơn 5 dặm mà đám
tang khởi hành hồi 12 giờ trưa mãi 4 giờ 20 phút buổi chiều mới tới vì có
một triệu rưởi người theo sau linh cữu, và một triệu người khác đứng ở suốt
dọc đường. Ven sông Youmna còn một triệu người nữa chầu chực sẵn từ
tảng sáng quanh hỏa đàn. Ba chiếc phi cơ bay lượn trên đám táng, chốc chốc
lại buông xuống từng trận mưa hoa.
Hỏa đàn đặt cách sông Youmna chừng vài trăm bước ; những phiến gỗ
trầm hương đã chất sẵn trong lò. Di hài Thánh đặt trên hỏa đàn, đầu về
hướng Bắc, chân trỏ hướng Nam. Khi xưa Đức Phật về trời, Ngài cũng nằm
trong phương vị đó.
Đúng 4 giờ 3 khắc buổi chiều, thì Ramdas, người con thứ ba của
Thánh, châm lò. Khi ngọn lửa đầu tiên bốc lên, thì tất cả cái bể người bỗng
rung động trong một tiếng than dài. Có lúc như một làn sóng cuốn, dân
chúng ùa tới hỏa tràng. Nhưng rồi muôn người như một lại trấn tĩnh được
ngay và rũ xuống như dưới một sức đè nén nặng nề. Có tiếng khóc nức lên
trong đám đông.
Ngọn lửa dội lên rồi tắt. Trước gió chỉ còn ít tro than và một làn khói
cuộn. Cái đám đông mấy triệu người im lặng như tờ. Một tiếng chim hót đâu
đây. Xa xa, nước sông rì rào chẩy.
Hai mươi bẩy giờ sau, khi những hòn than cuối cùng trên hỏa đàn đã
vạc, những người thân của Thánh cử hành lễ lượm xương. Các đồ đệ của
người kính cẩn thu góp những mảnh xương tàn chưa bén lửa. Than tro được
vun vén vào chiếc túi nhỏ bằng vải bông do chính người nhà dệt lấy. Bới
đống tro than, người ta nhặt được một viên đạn sắt, hòn đạn còn nằm trong
mình Thánh. Di cốt được đựng trong một chiếc bình đồng, sau khi lau rửa
