Tuy nhiên, ở Delhi cuộc tổng bãi công bãi thị gây nên nhiều chuyện đổ
máu. Xứ Pundjab gồm hàng mấy triệu dân Hồi, dân Ấn, dân Sikhs, những
chuyện xích mích về tôn-giáo, ấp-ủ từ trước, nay được dịp nổ tung trong bầu
không khí căng thẳng bởi cuộc bãi công.
Tiếng súng đã lác đác nổ, thì các nhà lãnh-tụ lo ngại bèn mời Cam-Địa
tức tốc tới Delhi. Nhưng Cam-Địa chưa kịp vào đến xứ Pundjab thì ngày 9-
4, người Anh đã chờ sẵn để bắt ông ở biên-giới, và đem ông về Bombay mới
thả. Tinh thần dân chúng đang bị kích thích mạnh vì không khí cuộc bãi
công, thì họ được tin Cam-Địa bị bắt. Thế là như một bầu nước đun sôi nổ
tung, loạn nổi lên ở Bombay và ở Ahmédabad.
Ngày 11 tháng 4, Cam-Địa quở trách các đồng-chí coi khu Bombay.
Ông nói :
« Chúng ta đã ném đá vào các cửa hàng. Chúng ta đã bắt buộc xe điện
phải đỗ, và đã vứt các chướng ngại vật ra phố để ngăn trở người đi lại. Như
thế, không thích hợp với phong-trào tranh-đấu thụ-động. Chúng ta đã yêu
sách nhà chức-trách phải trả tự do cho 50 người bị bắt vì can tội hành-
hung, phá-phách. Nhưng đáng lý ra thì chúng ta phải tự bắt lấy mình. Xin
tha cho những kẻ bị phạt đáng tội là trái với cấm điều trong tôn-giáo. Nếu
các bạn tự xét không thể trông nom được cho phong-trào tranh-đấu khỏi bị
vẩn đục bởi những hành-vi hung-bạo, thì có lẽ rồi tôi phải chấm dứt cuộc
tranh-đấu để khỏi làm sai lạc cả ý nghĩa của nó đi. Vừa đây tôi còn được tin
nhiều người Anh bị hành-hung. Có lẽ đã có người vì thương tích quá nặng
mà bỏ mình rồi. Nếu quả thực thế, thì đó là một đòn chí tử đánh vào phong-
trào tranh-đấu của chúng ta rồi. Đối với tôi, người Anh cũng chẳng khác gì
đồng bào của tôi vậy ».
Ngày 14-4, Cam-Địa diễn-thuyết trước một cử tọa đông-đảo hội họp
trong khu nhà Ashram của ông trên bờ sông Sabarmati. Dân thành phố
Ahmédabad cũng có nhiều hành-vi bạo-ngược ngày nổi-loạn, nên Cam-Địa
rất buồn phiền. Ông nói :
