Dưới thời Na-pô-lê-ông, nước Pháp và châu Âu không được hưởng
hòa bình lâu dài. Nhưng trong hai năm- từ mùa xuân năm 1801, ngày giải
quyết hòa bình với nước áo đến mùa xuân năm 1803, sau khi hòa ước A-
miêng thực hiện được một thời gian ngắn, chiến tranh lại xảy ra với nước
Anh- Na-pô-lê-ông đã tích cực và khẩn trương giải quyết được rất nhiều
công việc về tổ chức đất nước và pháp chế. Từ đó trở đi, Bô-na-pác có thể
chuyên tâm dốc sức vào việc xây dựng pháp chế mà từ trước đến nay Bô-
na-pác dù muốn hay không đã buộc lòng phải đình lại; đúng là từ sau trận
Ma-ren-gô, Bô-na-pác đã bắt đầu chú ý đến việc ấy, nhưng ông ta không
thể đặt loại việc ấy lên hàng đầu được khi còn chưa ký kết xong hòa ước
với áo, với Anh và khi mà những mối quan hệ của Bô-na-pác với hoàng đế
Pôn đang còn hướng tư tưởng của ông ta về những cuộc xung đột chiến
tranh khó khăn mới và những cuộc xâm lược xa xôi khác.
Thời cơ đã đến để Bô-na-pác có thể đặt ra, nghiên cứu và giải quyết
một loạt các vấn đề nội chính, tài chính, kinh tế hoặc các vấn đề có liên
quan đến việc hộ và việc hình. Khi giải quyết các công việc chính sự mà
Bô-na-pác không biết thì cách làm của Bô-na-pác như sau: ông ta chủ toạ
các phiên họp của các Hội đồng chính phủ do ông ta tạo nên và, sau khi
nghe xong các bản báo cáo của các bộ trưởng, Bô-na-pác ra lệnh triệu tập
những người đã trực tiếp tham gia khởi thảo các bản báo cáo đó và hỏi tỉ mỉ
họ tất cả những điểm còn lờ mờ.
Bô-na-pác thích hơn hết là được nói chuyện với các chuyên gia và được
học ở họ. Bô-na-pác khuyên con riêng của vợ là Ơ-gien đơ Bô-hác-ne - sau
này là phó vương nước ý-rằng khi đến một thành phố lạ, đừng để mất thì
giờ vô ích mà phải nghiên cứu thành phố ấy, vì biết đâu sau này chẳng có
ngày phải chiếm nó. Tất cả con người Na-pô-lê-ông là ở những lời nói này:
tích luỹ kiến thức để sử dụng chúng trong thực tiễn. Na-pô-lê-ông đã làm
cho những người thuyền trưởng Anh ngạc nhiên khi nói với họ về những
chi tiết thiết bị của tàu Pháp cũng như của tàu Anh, sự khác nhau giữa dây
cáp Anh và dây cáp Pháp.
