lê-ông. Một mặt, mọi dấu vết của những luật lệ phong kiến cổ xưa của bọn
chúa đất mà tổ tiên chúng trước kia đã chiếm hữu đều bị thủ tiêu vĩnh viễn,
nhưng mặt khác, quyền sở hữu tài sản lại được công nhận một cách tuyệt
đối và bất di bất dịch đối với những người chủ tài sản đã mua được trong
thời kỳ cách mạng, đối với những chủ tài sản tịch thu của bọn lưu vong,
của nhà thờ và của nhà tu và bất kể người sở hữu hiện nay là ai. Với thương
nghiệp và công nghiệp, chủ các hãng thương mại và kỹ nghệ, một mặt họ
hoàn toàn có quyền không bị hạn chế một chút nào, lập giao kèo với nhân
viên thợ thuyền trên c ơ sở "tự do thoả thuận giao ước" (nghĩa là không hạn
chế tí gì quyền tự do bóc lột sức lao động của chủ tư bản); còn thợ thuyền
thì mất hết mọi quyền và mọi khả năng đấu tranh tập thể chống bọn bóc lột
họ; và, mặt khác, các nhà buôn và nhà kỹ nghệ Pháp được bảo đảm rằng
chính phủ Na-pô-lê-ông muốn và sẽ bảo vệ một cách thắng lợi thị trường
nội địa của nước Pháp chống lại sự cạnh tranh của nước ngoài, biến một
phần châu Âu và có thể là châu Âu, thành một công cụ bóc lột của tư bản
thư ơ ng nghiệp và công nghiệp Pháp. Na-pô-lê-ông tin chắc chế độ do ông
xây dựng và củng cố, cũng như đường lối đối ngoại và đối nội của ông, sẽ
đưa giai cấp tư sản thư ơ ng mại và kỹ nghệ, cả tầng lớp nông dân hữu sản
đến chỗ phải hoàn toàn tha thứ mọi bạo lực, từ chối mọi sự tham gia tích
cực vào hoạt động chính trị, hành chính và pháp luật, khuất phục bất cứ
hình thức chuyên chế độc đoán nào, kể cả những hình thức mà người ta
chưa bao giờ thấy dưới thời Lu-i XIV, tán thành những sự hy sinh và những
trưng dụng nhân lực, đó là những cái mà người ta chưa bao giờ làm quen,
kể cả trong những thời đen tối nhất của chế độ cũ.
Quyết tâm thanh toán tất cả những gì đã gây trở ngại đến ưu thế và
quan hệ tư bản chủ nghĩa và đến việc củng cố quyền lực riêng của mình,
Na-pô-lê-ông không những bằng lòng xá tội cho bọn xuất dư ơ ng, mà còn
hoàn lại cho bọn chúng một phần của cải bon chúng trước đây chưa bán
được, ông ta còn chính thức dàn xếp việc hòa giải giữa chính phủ Pháp với
nhà thờ Thiên chúa. Ngay sau ngày 18 Tháng Sư ơ ng mù, việc thờ phụng
đã được tự do. Sau đó, Na-pô-lê-ông đã cho làm phép hành lễ ngày chủ
nhật, cho về rất nhiều cha cố bị đưa đi đày và thả một số lớn khác ra khỏi
