CUỘC ĐỜI VÀ SỰ NGHIỆP NAPOLEON BONAPARTE - Trang 140

câm như hến và ông ta quy định số uỷ viên của cái hội đồng đó từ nay trở
đi không được quá số ấy. Việc cải cách hiến pháp đó một khi đã bất thình
lình thành sự thật thì mọi việc đều trôi chảy. Tháng 3 năm 1803, bộ luật
Na-pô-lê-ông sau khi đã được Hội đồng chính phủ bàn cãi, được đưa lên
Hội đồng lập pháp thông qua, hội đồng này cũng không có quyền tranh
luận, đã lặng lẽ thông qua từng điều một. Tháng 3 năm 1804, bộ luật có
mang chữ ký của Na-pô-lê-ông trở thành nền tảng pháp luật của khoa pháp
luật học nước Pháp. Giai cấp đại tư sản Pháp đã toại nguyện: cách mạng tư
sản đã đẻ ra cái kết quả di phúc của nó (đẻ ra sau khi chết - N.D.) và bởi
vậy mà rõ ràng là sau ngày 18 Tháng Sương mù không còn có khả năng nói
đến việc tiếp tục cách mạng ở nước Pháp nữa. Nhưng không một nhà viết
sử nào được phép quên yếu tố tiến bộ to lớn của bộ luật đó đối với những
nước châu Âu bị Na-pô-lê-ông chinh phục.
Sau này còn có nhiều luật lệ khác phụ thêm vào bộ luật đó, nhờ vậy mà Na-
pô-lê-ông mới áp chế được giai cấp thợ thuyền một cách chắc chắn hơn bao
giờ hết. Không những luật Lo Sa-pơ-li-ê năm 17911
1. Lơ Sa-pơ-li-ê (Le Chapelier): đạo luật cấm các tổ chức công nhân và quy
định phạt tiền và tống giam những người cầm đầu hoặc tích cực đấu tranh
trong các cuộc đình công.
được thi hành - theo luật này những vụ bãi công hoà bình nhất và ngay cả
lãn công cũng là tội phải đưa ra toà án - người ta còn lập ra "tiểu bạ" nằm ở
trong tay người chủ và không có tiểu bạ đó người thợ không thể tìm đâu
được việc làm. Trong tiểu bạ, người chủ cũ ghi sự chứng thực của mình về
người thợ đã thôi việc và lý do người chủ cũ đã thải người thợ. Người ta lấy
làm dễ chịu biết mấy khi những người chủ lạm dụng được "thứ tự do vô
hạn độ đó" để tước đoạt tiền công và mẩu bánh mì của người thợ.
Theo lệnh của Na-pô-lê-ông, cũng vào thời kỳ đó, luật thương mại được
thảo ra đã bổ sung vào toàn bộ nền pháp chế dân sự bằng một loạt điều
khoản quy định và bảo đảm về mặt pháp lý quyền thông thương, sự hoạt
động của thị trường chứng khoán và của ngân hàng, luật hối đoái và quyền
quản lý văn khế, nghĩa là những hoạt động có liên quan đến việc buôn bán.
Cuối cùng, Na-pô-lê-ông hoàn thành về căn bản sự nghiệp pháp chế của