ấy, quân Anh cũng vừa hoàn thành cuộc đổ bộ và quét sạch quân Pháp khỏi
Li-xbon. Bồ Đào Nha không còn là căn cứ của Pháp nữa mà là của Anh.
Quân Pháp chỉ còn giữ được từ phía bắc Tây Ban Nha đến sông E-bơ-ro,
còn các nơi khác thì hầu như không còn quân Pháp. Tây Ban Nha đã có
một quân đội trang bị bằng súng của Anh. Na-pô-lê-ông tiến công đội quân
đó. ở Bu-gô, ngày 10 tháng 11 năm 1808, Na-pô-lê-ông đã giáng cho quân
Tây Ban Nha một trận thua khủng khiếp; sau hai trận nữa đánh vào các
ngày tiếp theo, quân đội Tây Ban Nha dường như bị tiêu diệt hoàn toàn.
Ma-đrít có một lực lượng hùng hậu phòng giữ bị Na-pô-lê-ông tiến công
ngày 30 tháng 11. Cũng nên nói thêm rằng, để chinh phục Tây Ban Nha,
trong số quân mà Na-pô-lê-ông đưa sang có "đội quân Ba Lan" do Na-pô-
lê-ông thành lập năm 1807, sau khi đã chiếm được Ba Lan. Theo lệnh Na-
pô-lê-ông, quân Ba Lan điên cuồng chém giết người Tây Ban Nha, họ
chẳng nghĩ ngợi gì về cái việc hổ nhục mà họ đương làm, nghĩa là phá hoại
phong trào giải phóng dân tộc của nhân dân Tây Ban Nha. Na-pô-lê-ông
nói với họ rằng còn cần phải tỏ ra xứng đáng hơn để gợi cho Na-pô-lê-ông
cái ý muốn phục hồi nước Ba Lan, và quân Ba Lan đã cố gắng xứng đáng
với tổ quốc của họ bằng cách cướp lấy tổ quốc của người Tây Ban Nha.
Ngày 4 tháng 12 năm 1808, Na-pô-lê-ông vào Ma-đrít. Kinh thành đón tiếp
kẻ xâm lược bằng một sự im lặng như chết. Na-pô-lê-ô lập tức tuyên bố
thiết quân luật ở Ma-đrít và trong khắp cả nước, thiết lập các tòa án quân
sự. Sau đó, ông ta tiến công quân Anh. Tướng Mo-rơ bị bại và bị giết, còn
quân Pháp thì truy kích tàn quân Anh. Sự nghiệp của Tây Ban Nha xem
chừng lại một lần nữa đổ vỡ . Nhưng hoàn cảnh của nhân dân khởi nghĩa
càng nghiêm trọng thì cuộc kháng chiến của họ càng trở nên ác liệt.
Thành phố Xa-ra-gốt bị quân Pháp bao vây, đã cố thủ trong nhiều
tháng trời. Cuối cùng, sau khi phá được ngoại vi, ngày 27 tháng giêng năm
1809, thống chế Lan-nơ đã vào được trong thành phố. ở đó, hồi ấy đã diễn
ra những chuyện chưa bao giờ thấy trong bất cứ một cuộc vây hãm nào:
mỗi một căn nhà biến thành một pháo đài: phải gay go lắm mới chiếm được
một ngôi nhà chứa xe, một chuồng ngựa, một kho chứa rượu, một kho thóc.
Cuộc tàn sát khốc liệt đó đã kéo dài hàng ba tuần lễ liền trong cái thành phố
