tiến gần đến những nơi đã dành sẵn làm vũ đài cho một trong những cuộc
chém giết kinh khủng nhất từ xa xưa đến nay chưa từng thấy trong lịch sử,
Na-pô-lê-ông chỉ còn chừng một phần ba số quân so với khi mới đặt chân
lên đất Nga.
Bệnh tật và những nỗi gian truân của chiến dịch; nạn đào ngũ; nạn
trộm cắp; sự bức thiết phải tăng cường các cánh sườn và các hậu phương xa
xôi hướng về Ri-ga và Pê-téc-bua, và về phía nam để nhằm chống lại các
lực lượng từ Thổ Nhĩ Kỳ sang; sự bức thiết phải có quân bảo vệ ngày càng
nghiêm ngặt hệ thống giao thông rộng lớn từ sông Ni-ê-men đến Sê-vác-đi-
nô đã là những yếu tố làm cho quân số của đại quân sụt hẳn đi rất nhiều.
Khi tiếp cận cứ điểm Sê-vát-đi-nô, Na-pô-lê-ông có 13 vạn rưởi quân và
587 khẩu pháo. Lực lượng Nga có 10 vạn 3 nghìn quân chính quy và 640
khẩu pháo, cộng thêm 7 nghìn quân Cô-dắc và khoảng 1 vạn dân quân tổng
động viên. Chất lượng pháo binh Nga không thua kém gì pháo binh của
quân Pháp, và số lượng thì trội hơn. Quân đội của Na-pô-lê-ông bị chết rất
nhiều ngựa, nên đã không thể kéo hết được số pháo ở Mô-hi-lép, ở Vi-tép
và ở Xmô-len lên đường về Mát-xcơ-va.
Trong suốt trận Bô-ri-đi-nô, Na-pô-lê-ông đã đóng đại bản doanh ở
làng Va-lu-ê-vô.
Na-pô-lê-ông tin chắc sẽ thắng và giai đoạn đầu của trận đánh đã làm
cho ông vững thêm lòng tin. Ngày 5 tháng 9, Na-pô-lê-ông hạ lệnh công
kích cứ điểm Sê-vát-đi-nô. Sau khi Muy-ra đã đánh lùi được một bộ phận
kỵ binh Nga và sau đợt pháo hỏa chuẩn bị thì tướng Côm-păng dẫn đầu
năm trung đoàn bộ binh xung phong vào và đã chiếm được cứ điểm sau
một trận cường tập bằng lưỡi lê. Khuya đêm ấy, quân Pháp kể chuyện rằng
họ rất ngạc nhiên khi họ đột nhập vị trí, các pháo thủ Nga đã chiến đấu rất
quyết liệt và dù có bị chém chết tại chỗ cũng cam lòng chứ quyết không bỏ
chạy trốn, mặc dầu họ có thể chạy trốn được. Tảng sáng ngày 6 tháng 9,
Na-pô-lê-ông lên ngựa và hầu như suốt cả ngày không bước chân xuống
đấy. Ông ta sợ rằng quân Nga đang chiếm lĩnh cách Ni-ê-men vài ki-lô-mét
sẽ đánh để rút lui sau khi bị mất cứ điểm. Nhưng những điều lo lắng ấy đã
là vô ích: Cu-tu-dốp vẫn không nhúc nhích. Na-pô-lê-ông rất lo rằng quân
