tiền vệ, đã tranh thủ được Muy-ra hứa rằng sẽ để cho quân Nga yên ổn qua
thành phố. Quân hậu vệ có Rai-ép-xki chỉ huy, tối đến đã dừng lại ở làng
Vi-a-dốp-ca, cách cổng thành Cô-lôm-na sáu véc-xtơ (Một véc-xtơ bằng
1,067 mét - ND) Cũng trong thời gian ấy, kỵ binh Pháp, sau khi vượt qua
thành phố đi theo đường ác-bát, đã đẩy xa dần tiền đồn đến tận làng Ca-rát-
sa-rô-vô.
Ngày 16 tháng 9, quân của Cu-tu-dốp bỏ lại Mát-xcơ-va đằng sau để
tiếp tục hành quân theo đường Ri-a-dan, và sau khi hạ trại nghỉ đêm ở gần
làng Cu-la-cô-vai-a, thì sáng hôm sau đã đổi hướng, tiến về phía bên phải
mà Na-pô-lê-ông không biết. Quân của Cu-tu-dốp, đi ngược dòng sông
Pắc-ra, đã đến chiếm lĩnh trận địa ở bên tả ngạn con sông này tại Cra-xnai-
a Pắc-ra, trên con đường cũ đi Ca-lu-ga. Đường giao thông độc nhất của
Na-pô-lê-ông với Xmô-len đã bị kỵ binh Nga chặn giữ.
Vừa đến cổng thành Đô-rô-gô-mi-lô-vô, nhiều tin đồn khác thường do
đội cận vệ nghe được và bàn tán đã bay đến Na-pô-lê-ông: Mát-xcơ-va
hoang vắng, hầu hết dân chúng ở đó đã tản cư, sẽ chẳng có một phái đoàn
nào ra mở cửa thành phố cho hoàng đế như ông mong đợi. Những tin đồn
ấy đã là những tin xác thực.
Ngày 15 tháng 9, Na-pô-lê-ông tiến vào điện Crem-li. Những ngọn lửa
đầu tiên đã bốc lên từ đêm hôm trước, nhưng dù chỉ là phỏng đoán, cũng
vẫn chưa thể dự kiến được quy mô và ý nghĩa của cái biên cố đang bắt đầu
ấy.
Sáng ngày 16 tháng 9, các đám cháy tăng dần. Ban ngày người ta nhận
thấy còn nhỏ. Nhưng đến đêm 16 rạng ngày 17, một cơn gió mạnh nổi lên
và thổi không ngớt trong hơn 24 tiếng đồng hồ. Một bể lửa thiêu huỷ khu
trung tâm thành phố ở xung quanh điện Crem-li, ở các khu phố Da-mốt-vô-
rét-si-ê, Xô-li-an-ca; các khu vực ấy của thành phố ở cách nhau xa nhất đều
bốc cháy gần như cùng một lúc.
Khi người ta báo tin những đám cháy đầu tiên, Na-pô-lê-ông không
chú ý lắm. nhưng đến sáng ngày 17 tháng 9, khi đi dạo quanh điện Crem-li,
trông qua cửa sổ thấy đâu đâu cũng là một bể lửa đang bốc cháy ngùn ngụt
thì, theo lời của Xê-ghi-ê và của bác sĩ Mê-ti-vi-ê và nhiều người khác nữa,
