bỏ Mát-xcơ-va. Na-pô-lê-ông đã đoán trước được ảnh hưởng của các cuộc
rút lui này đối với châu Âu và ông rất sợ ảnh hưởng đó. Nhưng, một khi đã
quyết tâm tránh giao chiến với Cu-tu-dốp, Na-pô-lê-ông liền chuyển ngay
sang thực hiện ý đồ khác: bỏ đường cũ Ca-lu-ga, tạt sang bên phải để bắt
vào con đường Bô-rốt và hành quân về phía đông nam qua tỉnh lỵ Ca-lu-ga
còn chưa bị chiến tranh tàn phá, rồi tiến về Xmô-len. Na-pô-lê-ông chưa từ
bỏ ý định tiếp tục chiến tranh: đi qua Ma-lôi-a-rô-xla-vét và Ca-lu-ga, sau
khi đã tới Xmô-len không gặp trở ngại gì thì có thể trú quân qua mùa đông
ở thành phố Ma-lô-a-rô-xla-vét hoặc ở Vin-na, hoặc còn có thể tiến hành
những công việc khác. Nhưng trước nhất cần phải quyết tâm dứt khoát rời
khỏi Mát-xcơ-va. Tối ngày 20 tháng 10, từ đại bản doanh đóng ở Tơ-rôi-
xcô-e, Na-pô-lê-ông ra lệnh cho thống chế Moóc-chi-ê cùng với toàn bộ
quân đoàn lập tức đuổi kịp quân chủ lực sau khi đã phá huỷ điện Crem-li.
Mệnh lệnh cuối này chỉ thực hiện được một phần. Trong hoàn cảnh
hỗn loạn của một cuộc rút lui quá cập rập như vậy, Moóc-chi-ê không có đủ
thời gian để chấp hành tốt mệnh lệnh đó. "Không bao giờ tôi làm những
điều vô ích", Na-pô-lê-ông đã có lần nói như vậy để đáp lại lời người ta vu
cáo Na-pô-lê-ông là cho thắt cổ Pi-sơ-gruy ở trong nhà tù. Nhưng trong
hoàn cảnh này, việc phá hoại điện Crem-li là một hành động man rợ hoàn
toàn vô ích. Hành động đó có thể là sự trả lời việc A-lếch-xan làm thinh
phản đối ba lần đề nghị giảng hòa của Na-pô-lê-ông.
Thừa hành mệnh lệnh của Na-pô-lê-ông, đột nhiên quân đội rời bỏ con
đường cũ Ca-lu-ga để đi theo con đường mới và, ngày 23 tháng 10, chủ lực
của Na-pô-lê-ông đã tới Bô-rốp. Một bộ phận của sư đoàn Đen -xông
chiếm được Ma-lôi-a-rô-xla-vét. Đoán được kế hoạch của Na-pô-lê-ông,
Cu-tu-dốp quyết định chặn Na-pô-lê-ông trên con đường mới dẫn đi Ca-lu-
ga. Tảng sáng ngày 24 tháng 10, tướng Đốc-tu-r rồi đến tướng Rai-ép-xki
lần lượ tiến công Ma-lô-a-rô-la-vét đã lọt vào tay Đen-xông từ tối hôm
trước. Do lực lượng kéo đến tham chiến mỗi lúc một đông nên cuộc giao
chiến có tính chất ác liệt kéo dài đến tối, và trong quá trình giao tranh, Ma-
lôi-a-rô-xla-vét đã tám lần chuyển từ tay bên này sang tay bên khác để rồi
cuối cùng vẫn thuộc về quân Pháp, nhưng cả hai bên đều bị tổn thất nặng
