nhưng cả lần này nữa, Napoleon đã không thể tiêu diệt được quân Liên
minh. Quân Liên minh kinh sợ một cuộc chiến đấu dân tộc, một cuộc dấy
lên của toàn dân Pháp như cuộc chiến tranh trong thời kỳ Cách mạng anh
hùng đã cứu nước Pháp thoát khỏi cuộc xâm lược của nước ngoài và sự
phục hưng của triều đại Buốc-bông... Nhưng A-lếch-xan, Phri-đrích, Vin-
hen, Phran-xơ, Svác-xen-be và Mét-te-ních hẳn sẽ yên tâm nếu họ được
nghe câu chuyện giữa Napoleon và tướng Xê-bát-xti-a-ni sau trận ác-xit-
xuya Ô-bơ. "Này, tướng quân, tình hình này tướng quân bảo sao?". "Hạ
thần cho rằng chắc hẳn hoàng thượng còn nhiều nguồn dự trữ khác mà hạ
thần không biết tới". "Chỉ có thế thôi đấy, chẳng còn gì nữa đâu". "Vậy sao
hoàng thượng không nghĩ đến việc kích động quốc dân đứng lên". "ảo
tưởng, thật là ảo tưởng nếu vay mượn kinh nghiệm của cuộc chiến tranh
Tay Ban Nha và của cuộc Cách mạng Pháp, nếu kích động nhân dân của cái
nước mà cách mạng đã thủ tiêu bọn quyền quý và bọ tăng lữ, mà chính bản
thân tôi thì lại là thủ tiêu cách mạng. Napoleon đã thấu suốt sự thể: đã thừa
sức kiên trì trong việc thủ tiêu. Mọi dấu tích của cách mạng, thì bây giờ
đây, trong cuộc chiến đấu sống mái để giữ lấy Pa-ri này, dẫu cho Napoleon
có muốn chăng nữa cũng không thể kêu gọi được sự giúp đỡ của cuộc Cách
mạng Pháp mà trước kia ông ta đã chà đạp và bóp nghẹt được. Cuộc nói
chuyện trên đây giữa Napoleon và tướng Xê-bát-xti-a-ni xảy ra ba ngày sau
cuộc hội đàm giữa A-lếch-xan và Vi-tơ-ron: Napoleon coi việc động viên
quần chúng đông đảo nổi dậy với tinh thần, khí thế như năm 1792 - mà kết
thúc là sự tuyên bố thành lập nền cộng hoà - là ảo tưởng; còn như A-lếch-
xan, kẻ thù không đội trời chung của ông, thì đúng là đang muốn tước bỏ
mọi chỗ dựa của Napoleon ở trong nhân dân Pháp bằng cách khơi động, vẽ
ra trước mắt họ sự phục hưng chế độ cộng hoà.
Sau trận ác-xit-xuya Ô-bơ, Napoleon định đánh vào hậu phương của
quân địch để cắt đứt liên lạc của họ với sông Ranh, nhưng quân Liên minh
đã quyết tâm tiến thẳng về Pa-ri. Những bức thư của hoàng hậu Ma-ri Lu-i-
dơ và của bộ trưởng Bộ công an Xa-va-ri viết cho Na, bị quân Cô-dắc chặn
bắt được, đã làm cho. A-lếch-xan tin chắc rằng ở Pa-ri người ta không hy
vọng gì vào cuộc kháng toàn dân và nếu quân Liên minh vào được thủ đô
