ở A-miêng và ở Ru-ăng đều là những thành phần phá rối, nhưng ông đã quá
thông minh cho rằng biện pháp duy nhất để chống lại họ là bọn lính tuần
tiễu, hiến binh và cảnh binh và mạng lưới mật thám vô cùng khôn khéo và
đắc lực do Phu-sê đẻ ra. Na-po-lê-ông đã cố chống lại làn sóng thất nghiệp
năm 1811 đã đẩ hàng nghìn thợ thuyền đói khát, lang thang, cùng khổ, Na-
po-lê-ông cũng tìm cách rút ra khỏi tình trạng ấy một sự bào chữa cho cuộc
phong toả lục địa cũn như việc bóc lột tàn nhẫn về kinh tế và làm việc
chiếm độc quyền tất cả các nước bị xâm chiếm để bảo đạm thị trường tiêu
thụ cho sản phẩm Pháp và để cung cấp nguyên liệu rẻ mạt cho nền công
nghiệp Pháp.
Những động cơ chính của chính sách kinh tế của Na-po-lê-ông là: ước
vọng đảm bảo ưu thế cho công nghiệp Pháp ở trên thế giới và điều này
không tách khỏi những điều trên, ước vọng đuổi người Anh ra khỏi thị
trường Châu Âu. Nhưng trong phạm vi quan hệ giữa chủ và thợ, Na-po-lê-
ông đã giữ nguyên vẹn bộ luật Lơ Sa-pơ-li-ê trong bộ pháp chế của ông. Bộ
luật Lơ Sa-pơ-li-ê trong bộ pháp mọi biểu hiện đình công, dù rằng rất nhỏ:
nhưng đặt ra ”tiểu bạ công nhân“, Na-po-lê-ông lại đi xa hơn nữa trên con
đường áp bức bóc lột thợ thuyền.
Tại sao ngay cả trong những phút gay go nhất, thợ thuyền cũng không
nổi dậy chống ông hoàng đế? Tại sao vào những năm 1816, 1817,
1818,1919, 1820, 1821, các toà án của dòng họ Buốc-bông phục hưng lại
kết án tù những ”tiếng hô phản nghịch“: ”Hoàng đế muôn năm“?.
Trong các trang sách này, tôi xin cố gắng giải đáp về vấn đề đó. Sự
giải đáp nằm trong cái thực tế là thợ thuyền đã hiểu một cách bản năng rằng
trật tự tư sản xuất xứ từ cách mạng, mà hoàng đế là người đaị diện, đối với
họ dẫu sao cũng còn có lơị hơn là cái giẻ rách phong kiến mục nát mà
những xe vật tải của quân Liên minh đã tha về.
Những ngày quang vinh của cách mạng còn chưa phai mờ trong trí
nhớ của quân chúng lao động. Họ là dân chúng của các vùng ngoại ô Xanh
Ang-toa và Xanh Xác-xen, khu phố Tăng-phơ và phố Múp-phơ-ta. Trong
giai đoạn Một trăng ngày, những người trung thành nhất với truyền thống
