cách mạng đều đã nhìn thấy rằng dầu sao ở Na-po-lê-ông cũng không có
chút tai hoạ gì, đối với họ cái nguy hại là chế độ phong kiến quay trở lại.
Nếu trong cuộc đấu tranh ở nứơc Pháp chống lại sự đe doạ phục hưng
ở chế độ cũ, Na-po-lê-ông là người đại diện cho một kỷ nguyên mới, công
nghiệp và tiến bộ trong lĩnh vực kinh tế thì đương nhiên rằng những cuộc
chinh phục của Na-po-lê-ông đã đóng vai trò cách mạng khi ông đánh đổ
sập những nền tảng phong kiến của Châu Âu.
Mác và Ang-ghen đã không ngừng nhấn mạnh tầm quan trọng của
Na-po-lê-ông trong việc thúc đẩy lịch sử tiến lên. ”Na-po-lê-ông đã tiêu
diệt được Đế quốc Thần thành La Mã Giéc-man và đã giảm bớt số lượng
các quốc gia nhỏ ở Đức, lập nên những quốc gia lớn hơn. Na-po-lê-ông đã
mang vào các nước bị chinh phục bộ luật của ông cực kỳ tiến bộ so với tất
cả các bộ luật hiện hành thời ấy, và bộ luật ấy về nguyên tắc, đã thừa nhận
quyền bình đẳng“ (1) Theo ý Ang-ghen, Na-po-lê-ông, họ bực bội về giá cà
phê, đường, thuốc lá, v.v. lên cao, trong khi đó thì chính cuộc phong toả lục
địa lại là nguyên nhân của động lực khởi thuỷ của nền công nghiệp của
họ“... Ngoài ra, họ không phải là những kẻ hiểu được tầm lớn lao của các
kế hoạch của Na-po-lê-ông. Họ nguyền rủa ông bắt con cái họ đi chống lại
cuộc kháng chiến tranh do bọn quí tộc và do tầng lớp trung sản Anh xuất
vốn và đã tán tụng những người Anh ấy, những kẻ đã thực sự gây ra chiến
tranh, là bạn hữu...“
(2) ”Chính sách khủng bố đã thuộc về dĩ vãng ở nước Pháp, đã
được Na-po-lê-ông áp dụng ở những nước khác dưới hình thức chiến tranh
và ”chính sách khủng bố ấy“ là tuyệt đối cần thiết ở nước Đức“. (3).
Trong một báo cáo chống Ba-cu-nin (ngày 14/2/1849), chúng ta được
đọc: ”Trong lịch sử không có gì phát sinh, phát triển mà không cần đến bạo
lực và một ý chí sắt đá, và nếu như A-lếc-xan, Xê-da và Na-po-lê-ông mà
lại đã là những người nổi tiếng về lòng trắc ẩn- cái thứ trắc ẩn mà những
người bênh vực dân tộc Xla-vơ dùng để bảo chữa cho khách hàng suy yếu
của họ- thì lịch sử đã ra sao?. (4).
Mác và An-ghen còn cho rằng (khi nói về sự bất lực) chung của cả hai
bên đối phương trong cuộc chiến tranh Phương Đông năm 1853-1854)
