xâm lược Pháp, tất cả những đặc điểm đó đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến
những cảm giác đầu tiên của cậu bé Na-pô-lê-ông.
Năm 1779, sau bao lần chạy chọt, Sác Bô-na-pác mới gửi được hai đứa con
lớn là Giô-dép và Na-pô-lê-ông sang Pháp theo học ở trường trung học Ô-
toong; mùa xuân năm ấy, Na-pô-lê-ông được nhà trường nước Pháp cấp
học bổng và chuyển sang học ở trường võ bị Briên, một thị trấn nhỏ ở miền
đông nước Pháp. Lúc này, Na-pô-lê-ông 10 tuổi.
ở Briên, Na-pô-lê-ông là một đứa bé âu sầu, kín đáo, cáu kỉnh và hay
giận dữ lâu, không gần gũi ai, không coi ai ra gì, không bạn bè, cảm tình
với ai, rất tự tin mặc dầu tầm vóc nhỏ bé và còn ít tuổi. Người ta đã thử sỉ
nhục, trêu chọc, chế giễu giọng nói địa phương của Na-pô-lê-ông. Cậu Bô-
na-pác đã giận dữ ẩu đả, có khi được có khi thua, nhưng cũng đã làm cho
bẹn bè của cậu hiểu rằng những cuộc xung đột như vậy không phải là
không nguy hiểm. Na-pô-lê-ông học giỏi lạ lùng, nghiên cứu đến nơi đến
chốn sử Hy Lạp và sử La Mã, cũng rất say mê toán học và địa lý. Các giáo
sư của trường võ bị ở cái tỉnh nhỏ đó không giỏi lắm về các môn khoa học
mà họ giảng dạy nên cậu Na-pô-lê-ông phải bồi bổ thêm kiến thức của
mình bằng cách đọc sách. Na-pô-lê-ông đọc sách trong những năm còn ít
tuổi và sau này còn đọc rất nhiều và đọc rất nhanh. Lòng yêu quê hương
đảo Coóc của Na-pô-lê-ông đã làm cho bạn bè người Pháp ngạc nhiên và
xa lánh Na-pô-lê-ông: lúc bấy giờ Na-pô-lê-ông còn coi nước Pháp như
một chủng tộc xa lạ, là những kẻ xâm lược hòn đảo quê hương của mình.
Na-pô-lê-ông chỉ liên lạc được với tổ quốc xa xôi của mình bằng thư từ của
bố mẹ, anh em, vì gia đình không đủ tiền cho Na-pô-lê-ông về nhà nghỉ hè.
Năm 1784, 15 tuổi đã học xong và tốt nghiệp, Na-pô-lê-ông được gửi
đi học ở trường võ bị Pa-ri, nơi đào tạo sĩ quan của quân đội lúc bấy giờ.
Trường này có nhiều giáo sư rất giỏi, trong số đó có nhà toán học Mông-
giơ và nhà thiên văn học La-plát. Na-pô-lê-ông say sưa học và đọc sách. ậ
đó, Na-pô-lê-ông có sách, có thầy để học. Những ngày trong năm đầu, Na-
pô-lê-ông đã gặp một điều không may: vào học ở trường võ bị từ cuối
tháng 10 năm 1784 thì đến tháng 2 năm 1785, bố Na-pô-lê-ông chết vì
bệnh ung thư dạ dày cũng như sau này chính Na-pô-lê-ông đã bị. Hầu như
