và một chính quyền trung ương mạnh mẽ; lực lượng thứ hai là quân đội:
đông đảo binh sĩ gắn liền với gia cấp nông dân lao động sẽ nổi dậy ngay
trước sự phục hưng triều đại cũ và nền quân chủ phong kiến, dù mới chỉ là
trong ý định.
Nhưng kể từ cuộc đảo chính Tháng Quả đến mùa thu năm 1799, trong hai
năm đã trôi đi ấy rõ ràng là Viện Đốc Chính đã mất hết chỗ dựa gia cấp.
Bọn đại tư sản mơ ước một vị độc tài, người phục hưng được nền thương
nghiệp, mơ ước một người sẽ bảo đảm được sự phát triển của công nghiệp
và sẽ đem lại cho nước Pháp một nền hoà bình đầy thắng lợi và một "nền
trật tự" trong nước mạnh mẽ. Tư sản lớp dưới và lớp giữa, và trước hết là
nông dân, đã tậu được đất đai và trở nên giàu có, đều có những nguyện
vọng giống nhau: kẻ nào là độc tài cũng được, miễn là không phải một tên
Buốc-bông. Còn thợ thuyền Pa-ri, thì sau cuộc tước vũ khí hàng loạt và
cuộc khủng bố dã man đã tàn sát họ vào Tháng Đồng cỏ năm 1795, sau vụ
bắt giữ và hành hình Ba-bớp năm 1786, sau vụ mang đi đày những người
theo Ba-bớp năm 1797, và sau khi đã thấy toàn bộ đường lối, chính sách
của Viện Đốc chính chỉ nhằm bảo vệ quyền lợi của bọn đại tư sản, bọn đầu
cơ và đặc biệt là bọn viên chức các cấp không làm tròn nghĩa vụ, còn
những người thợ thuyền ấy họ vẫn bị đói khát, chịu đựng nạn thất nghiệp
và sinh hoạt đắt đỏ, vẫn không ngớt nguyền rủa bọn lũng đoạn và bọn đầu
cơ, rất tự nhiên rằng những người thợ ấy chẳng hề muốn chống lại bất cứ ai
để bảo về Viện Đốc chính. Còn về phần những thợ thuyền làm theo vụ,
những người làm công nhật ở nông thôn ra, thực tế họ chỉ có một khẩu hiệu
duy nhất: "Chúng tôi muốn một chế độ mà người ta có miếng ăn". Cảnh
bình của Viện Đốc chính luôn luôn nghe thấy câu nói đó ở các vùng ngoại
ô Pa-ri và đã báo cáo lên cái cấp trên đang bồn chồn lo lắng của họ.
Từ khi lên nắm chính quyền, Viện Đốc chính đã tỏ ra bất lực một cách
không chối cãi được trong việc xây dựng trật tự tư sản vững bền, có thể
tổng hợp lại thành pháp chế và được thi hành một cách đầy đủ. Trong thời
gian gần đây, Viện Đốc chính cũng đã tỏ ra nhu nhược về nhiều phương
diện khác nữa. Trong giới sản xuất tơ lụa ở Li-ông, ban đầu người ta phấn
khởi về cuộc đánh chiếm nước ý của Bô-na-pác vì Bô-na-pác đã mang lại
