kiếm". Xi-ay-ét nói như vậy, ngớ ngẩn cho rằng Bô-na-pác chỉ là thanh
kiếm, còn y, Xi-ay-ét mới là người sáng lập chế độ mới. Ngay dưới đây
chúng ta sẽ thấy những hậu quả của sự hiểu lầm đáng buồn đó (dù sao cũng
chỉ riêng cho Xi-ay-ét).
Còn Ba-ra, người ta gặp ở y một loại người khác hẳn, có một cuộc đời
khác hẳn, một tính khí khác hẳn Xi-ay-ét. Chắc chắn là Ba-ra thông minh
hơn Xi-ay-ét, vì Ba-ra không có một chút gì tỏ ra là một gã lý luận chính
trị, tự cao tự mãn như Xi-ay-ét, có thể nói rằng Xi-ay-ét là con người tự phụ
chứ không phải chỉ giản đơn là một kẻ ích kỷ. Liều lĩnh, dâm đãng, hoài
nghi, tự do phóng mình vào những cuộc trác táng, cũng như vào tật xấu và
tội lỗi, nguyên tử tước Ba-ra, trước cách mạng là sĩ quan, trong cách mạng
là người thuộc phái Núi, là một trong những kẻ chủ chốt thực hiện những
thủ đoạn trong nghị viện, là một trong những kẻ âm mưu làm cuộc đảo
chính ngày 9 Tháng Nóng, là nhà chính trị lớn của phái Tháng Nóng, là kẻ
chủ mưu chính ngày 18 Tháng Quả; chỗ nào có uy quyền - chỗ mà người ta
có thể chia nhau quyền hành và hưởng thụ Ba-ra xông đến. Nhưng khác với
Tan-lây-răng, thí dụ Ba-ra đã biết liều mạng như hắn đã liều tổ chức cuộc
tiến công chống lại Rô-be-xpi-e trước ngày 9 Tháng Nóng, Ba-ra biết đánh
thẳng ngay vào kẻ địch, như hắn đã đánh vào bọn bảo hoàng hồi Tháng Hái
nho, hoặc hai năm sau hồi Tháng Quả. Trong thời Rô-be- xpie-e. Ba-ra
không che giấu tư tưởng của mình để trốn tránh như Xi-ay-ét, cái kẻ mà khi
bị người ta hỏi từng làm gì trong thời kỳ khủng bố đã trả lời "Tôi đã từng
trải việc đời". Ba-ra thì lại đã tính nước liều từ lâu, Ba-ra biết bọn bảo
hoàng và phái Gia-cô-banh căm thù mình như thế nào, và Ba-ra đã không
tha gì cả những người Gia-cô-banh lẫn bọn bảo hoảng, vì Ba-ra hiểu rằng
nếu những người đó chiến thắng, họ cũng sẽ chẳng tha gì Ba-ra. Nhân khi
chẳng may Bô-na-pác từ Ai Cập trở về bình yên vô sự, Ba-ra đã không thấy
ghê tởm gì khi hắn tính đến chuyện giúp đỡ Bô-na-pác. Ba-ra cũng đã thân
hành đến gặp Bô-na-pác. Trong những ngày căng thẳng trước vụ Tháng
Sương mù, Ba-ra đã cử đại diện đến Bô-na-pác để thương lượng với Bô-na-
