không phải chỉ là những phương pháp nhằm đánh tan nguy cơ bảo hoàng.
Những người Gia-cô-banh đã nghe chúng và chỉ còn biết tin lời chúng là
thật. Sáng ngày 19 Tháng S ương mù, khi họ đến họp ở lâu đài Xanh Clu
thì hàng ngũ của họ rối loạn. Nhưng có một số người đã mỗi lúc một phẫn
nộ sôi sục thêm.
Sáng hôm ấy, Bô-na-pác trên xe bỏ mui từ Pa-ri đến Xanh Clu cùng
với những người thân cận, có kỵ binh hộ vệ. Vừa tới nơi, Bô-na-pác đã biết
là trong Hạ nghị viện có nhiều người công phẫn ra mặt khi thấy binh lính
tập trung vây quanh lâu đài, và họ giận dữ phản đối, coi việc di chuyển hai
viện tới cái "làng" Xanh Clu này là phi lý và họ không thể hiểu được, họ
nói thẳng ra rằng bây giờ họ đã biết rõ ý đồ của Bô-na-pác. Người ta kể lại
rằng, họ cho Bô-na-pác là kẻ gian hùng, chuyên quyền và thường thường
họ gọi là tên ăn cướp. Lúc đầu Bô-na-pác hơi nao núng, nhưng sau khi đi
duyệt đội ngũ thì ông ta lấy làm mãn nguyện.
Vào hồi một giờ chiều, hai viện khai hội ở hai phòng khác nhau. Bô-
na-pác và các bạn của ông ta ngồi ở phòng bên chờ đợi hai viện biểu quyết
đạo luật giao cho tướng Bô-na-pác thảo bản hiến pháp mới, sau đó hai viện
mới giải tán. Nhưng hàng giờ đã trôi qua, bản thân Thượng nghị viện vẫn
không quyết định được gì, và trong tình trạng bối rối, viện cũng đã biểu lộ
ý muốn - tuy rằng chậm chễ và e dè - chống lại những mưu toan bất hợp
pháp ấy. Bóng chiều tháng Mười một đã đổ xuống. Bô-na-pác phải quyết
định hành động ngay tức khắc, nếu không công cuộc sẽ bị thất bại. Lúc bốn
giờ chiều, Bô-na-pác thình lình vào phòng họp của Thượng nghị viện.
Trong không khí im lặng như chết, Bô-na-pác diễn thuyết, ý tứ lời lẽ còn
rối rắm và rời rạc hơn cả ngày hôm trước. Đại để Bô-na-pác yêu cầu
Thượng nghị viện phải có những quyết định mau lẹ , và ông ta đến đây để
giúp Thượng nghị viện thoát khỏi những nguy cơ đang treo trên đầu họ, rồi
Bô-na-pác nói thêm: "Người ta đã vu khống tôi quá nhiều, người ta nói đến
Xê-da, người ta nói đến Crôm-oen", trong khi ấy thì, trái lại, Bô-na-pác
muốn cứu vãn tự do, trong lúc đã không còn chính phủ nữa. "Tôi đâu phải
là một tên quỷ quyệt; các ngài đã biết tôi... Nếu tôi là một tên gian hùng thì
xin mời tất cả các ngài hãy là Ba-raut-tút". Rồi Bô-na-pác mời các đại biểu
