Chương V
Những bước đầu của nhà độc tài 1799
- 1800
Kể từ chiều ngày 19 Tháng Sương mù, ở Xanh Clu, khi Muy-ra báo
cáo lên Na-pô-lê-ông rằng phòng họp của Hạ nghị viện đã được quét sạch
và công việc tiến hành tốt đẹ p, thì tướng Bô-na-pác đã trở thành vị chúa tể
độc tôn của nhân dân Pháp trong suốt 15 năm trời. Dù trong năm năm đầu,
Na-pô-lê-ông tự xưng là đệ nhất Tổng tài, và 10 năm sau là hoàng đế, dù
nước Pháp thoạt tiên gọi là một nước Cộng hoà và về sau là một đế quốc thì
nước Pháp cũng không thay đổi gì về thực chất, kể cả về nền tảng xã hội
của chế độ mới cũng như về bản chất của nền chuyên chính quân phiệt Na-
pô-lê-ông. Nền chuyên chính của giai cấp tư sản phản cách mạng đã được
thiết lập như vậy đó, nền chuyên chính của cái gia cấp trong khi đi tìm lợi
nhuận, đã dẫn nước Pháp đến bờ vực thẳm và biết rằng mình mất trí, "mất
tin tưởng vào năng lực chính trị của mình", đã đi đến kết luận duy nhất là:
chỉ có bóp nghẹ t được nền dân chủ cách mạng, chỉ có núp dưới sự bảo hộ
của một chính quyền mạnh mẽ và vững vàng, dẫu rằng chuyên chế, dẫu
rằng phải hiện thân ở người võ quan tàn ác, ngông ngạo là Bô-na-pác, thì
xã hội tư sản mới có thể tự do phát triển được và mới bảo đảm được cho tư
bản tư nhân tha hồ hoạt động.
Bô-na-pác hoàn toàn thấm nhuần những nguyên tắc cơ bản đó của nhà
nước mới. Ông ta đã mang tất cả sức mạnh của thiên tài của mình để củng
cố những nguyên tắc đó, và trước hết, lợi dụng triệt để cả những điều kiện
khách quan thuận lợi cho ông ta trở thành người thủ lĩnh độc nhất và tuyệt
