Chú tha hồ mà ngắm nghía và khâm phục các kiểu tàu, vì cái người đồng
đen cứ thoạt nhìn thấy các hình mẫu là quên hết mọi cái khác. Ông ta đi
duyệt qua tất cả. Và Rosenbom, trước kia là trung sĩ trên chiến hạm Táo
bạo, phải kể lại tất cả những gì đã biết về những người đã đóng các tàu và
những người đã chỉ huy các tàu, cùng số phận mà họ đã phải chịu. Ông ta
nói đến Chapman, đến Puke, và đến Trolle; đến những trận Hoagland và
Svensksund cho đến năm 1809, thời kỳ mà sau đó ông ta không còn nữa.
Ông ta cùng người bạn đường nói chuyện với nhau nhiều nhất là về những
chiếc tàu cổ bằng gỗ trang trí thật đẹp. Họ hình như không hiểu các thiết
giáp hạm mới.
"Rosenbom, ta thấy rằng nhà ngươi chẳng biết chút gì về những chiếc tàu
hiện đại ấy," nhà vua nói. "Đi xem cái khác đi. Vì tất cả những thứ ở đây
đều làm ta thích, Rosenbom à".
Họ đã thôi tìm chú bé, và chú thấy yên tâm và thoải mái ở trong cái mũ
gỗ. Họ đi qua những cơ sở lớn của công trường, những xưởng may buồm,
lò luyện sắt, những xưởng chế tạo máy và những xưởng mộc. Họ thăm
những cần trục dùng để tán các kim loại, và những bến tàu, những kho vật
phẩm dự trữ, xưởng chữa tàu to rộng, đào trong đá núi đã bỏ hoang. Họ đi
ra những đập dài, nơi buộc các tàu trận; họ xuống các tàu, xem xét mọi thứ
như hai thủy thủ già. Họ ngập ngừng, tuyên án, tán thành và giận dỗi.
Nấp trong cái mũ gỗ, Nils nghe họ nói chuyện. Như vậy chú biết được
rằng người ta đã phải phấn đấu và lao động biết bao ở chốn này để có thể vũ
trang cho tất cả mọi hạm đội mà người ta phái từ quân cảng ra đi. Chú biết
rằng người ta đã không quản xương máu và tính mạng, rằng người ta đã hy
sinh đến đồng tiền cuối cùng để đóng ra những tàu chiến này, rằng những
người tài giỏi đã đem hết cố gắng của họ ra dùng vào việc cải tiến và hoàn
thiện các chiếc tàu đã bảo vệ tổ quốc này. Nghe nói đến tất cả những điều
đó, chú bé rơm rớm nước mắt và cảm thấy sung sướng đã được người ta
cho biết kỹ càng đến thế về tất cả mọi việc ấy.
