thỏa mãn các điều kiện lành bệnh. Chuyện này làm tôi mắt tròn mắt dẹt vì
madame Rosa đang ở vào một tình trạng mà ta không thấy tôn giáo có thể
xen được vào chỗ nào ở trong.
Nếu các bạn muốn biết ý kiến của tôi thì đến một thời điểm nhất định
người Do Thái cũng hết là người Do Thái luôn vì chẳng còn là gì nữa. Tôi
không rõ nói vậy người ta có hiểu không nhưng ngay cả điều này cũng
không nhằm nhò gì bởi nếu người ta hiểu thì nó chắc chắn sẽ là một thứ
đáng ghê tởm hơn nhiều.
Sau một hồi anh em nhà ông Waloumba bắt đầu xuội vì trong trạng
thái của mình madame Rosa lãnh đạm với mọi thứ và ông Waloumba giải
thích với tôi rằng bọn tà khí bít tất cả các lối ra của Madame và các nỗ lực
không đến được chỗ Madame. Chúng tôi ngồi bệt hết xuống quanh bà Do
Thái và nếm náp khắc nghỉ ngơi vì ở châu Phi họ đông hơn nhiều so với
Belleville và có thể luân phiên nhau bao vây bọn tà khí theo ê kíp như ở
hãng Renault. Ông Waloumba đi lấy rượu và trứng gà và chúng tôi ngồi ăn
quanh madame Rosa, còn Madame thì có cái nhìn như thể đã đánh rơi mất
nó và đang đi khắp nơi tìm nó.
Trong lúc chúng tôi chén chú chén anh, ông Waloumba giải thích rằng
ở nước ông, kính trọng người già và chăm nom an ủi họ dễ hơn nhiều so
với những thành phố thênh thang như Paris, nơi nghìn trùng con phố, tầng
lầu, hốc hác, ngõ ngách làm người ta quên bẵng họ đi và không thể dùng
quân đội săn lùng họ khắp nơi, vì quân đội là để chăm lo cho thanh niên.
Bỏ thì giờ săn sóc người già thì còn gì là quân đội Pháp. Ông bảo tôi vì thế
có muôn vàn ổ người già ở cả thành thị lẫn nông thôn mà không có ai nhận
được chỉ dẫn giúp tìm ra họ, vậy nên cái còn lại chỉ là sự u mê. Nhìn ông
già bà cả trong một xứ to rộng tươi đẹp như nước Pháp thật đau lòng, mà
người ta vốn dĩ đã có trăm thứ bà rằn phải lo rồi. Các lão ông lão bà vô tích
sự và không còn công ích nữa nên người ta để họ sống. Ở châu Phi, họ tụ
họp thành bộ lạc và được săn lùng ráo riết vì tất cả những điều họ có khả
năng làm cho bạn sau khi chết. Còn ở Pháp thì đừng hòng có bộ tộc bộ lạc
với sự ích kỷ. Ông Waloumba bảo nước Pháp bộ lạc đã tan tác chim muông
và bởi thế các dải vũ trang sát cánh bên nhau gắng làm cái gì đó cho nên
