Như vậy, nhân viên tồn tại bởi vì họ có một lượng da thịt đáng kể trong cuộc
chơi – và rủi ro của bạn được chia sẻ với họ, ở mức đủ để rủi ro trở thành
một rào cản và một hình phạt cho các hành động thiếu tin cậy, ví dụ như đi
làm muộn. Bạn đang mua sự tin cậy.
Và sự tin cậy là động lực đằng sau nhiều giao dịch. Một số người dư dả
thường mua hẳn nhà ở vùng quê – rõ ràng là kém hiệu quả hơn khi so sánh
với khách sạn hay nhà thuê – bởi vì họ muốn chắc chắn rằng hễ khi nào họ
nổi hứng muốn đến đấy ở thì nhà cửa đã sẵn sàng rồi. Các nhà giao dịch
thường có câu cửa miệng rằng: “Phàm cái gì nổi được, bay được, hay làm
chuyện ấy được, thì cứ thuê, đừng bỏ tiền ra mua.” Ấy thế nhưng vẫn có
nhiều người sở hữu du thuyền, máy bay, và bị cột chân vào cái làm chuyện
ấy được.
Đúng vậy, một người làm theo hợp đồng thời vụ cũng có những điểm bất
lợi, chẳng hạn như một hình phạt tài chính được quy định trong hợp đồng,
bên cạnh đó là những tổn hại về mặt danh tiếng. Nhưng nhân viên chính
thức sẽ luôn có nhiều rủi ro hơn. Và nếu một người chọn phương án làm
công ăn lương, hẳn đó sẽ là người ưa tránh né rủi ro. Tình trạng nhân viên
của họ báo hiệu một loại thuần hóa nào đó.
Một người làm công ăn lương một thời gian là bằng chứng mạnh mẽ về sự
khuất phục.
Bằng chứng về sự khuất phục được thể hiện qua việc người nhân viên suốt
nhiều năm trời đã tự tước bỏ đi sự tự do cá nhân của mình đều đặn chín
tiếng mỗi ngày, qua nghi lễ xuất hiện đúng giờ tại văn phòng, qua việc anh
ta tự khước từ lịch trình của bản thân, và qua việc anh ta đã kiềm chế để
không gây gổ với ai trên đường về nhà sau một ngày làm việc tệ hại ở công
ty. Anh ta là một chú chó ngoan ngoãn, đã được huấn luyện để biết đi vệ
sinh đúng chỗ.
TỪ CON NGƯỜI CỦA CÔNG TY ĐẾN CON NGƯỜI ĐA CÔNG TY
