thương lòng tự trọng của họ.Cuối cùng, họ có những điều cấm kỵ thiêng
liêng – những điều mà họ nhất định không làm, dù chúng có thể giúp họ gia
tăng đáng kể lợi nhuận.
Compendiaria res improbitas, virtusque tarda – kẻ xấu chọn đường tắt, còn
người cao quý thì đi đường dài. Nói cách khác, đi đường tắt là kém trung
thực.
Tôi xin minh họa bằng chính nghề nghiệp của mình. Có thể dễ dàng thấy
rằng về cơ bản, người viết sách là một nghệ nhân: doanh số bán sách không
phải là động cơ tối thượng, mà chỉ là mục tiêu phụ (vậy đấy). Bạn gìn giữ sự
thiêng liêng của sản phẩm bằng những nguyên tắc cấm kỵ nghiêm khắc. Ví
dụ, vào đầu những năm 2000, chuỗi kinh doanh nữ trang Bulgari thuê nữ
văn sĩ Fay Weldo quảng cáo bằng cách đưa những lời giới thiệu sản phẩm
của họ vào nội dung một cuốn tiểu thuyết của bà. Và cơn ác mộng xảy ra;
cộng đồng văn chương tỏ thái độ miệt thị với việc đó.
Tôi còn nhớ, vào thập niên 1980, một số người thử tặng sách miễn phí,
nhưng có chèn quảng cáo vào giữa nội dung giống như với các tạp chí. Dự
án này thất bại thảm hại.
Chúng tôi cũng không công nghiệp hóa việc viết lách. Hẳn các bạn sẽ rất
thất vọng nếu tôi thuê một nhóm tác giả “giúp” tôi viết sách để gia tăng hiệu
suất. Một số tác giả, chẳng hạn như Jerzy Kosinky, đã thử viết sách bằng
cách thuê người viết từng phần, đến nỗi sau khi vụ việc bị phát hiện, ông đã
bị tẩy chay hoàn toàn. Rất ít tác giả kiêm nhà thầu kiểu này có được tác
phẩm để đời. Nhưng vẫn có những ngoại lệ; người ta nói rằng Alexander
Dumas cha có một đội ngũ tác giả ma (45 người), nhờ vậy mà ông mới xây
dựng được kho tác phẩm đồ sộ lên tới 150 cuốn tiểu thuyết – có câu chuyện
vui rằng ông chỉ đọc một số trong những cuốn sách của mình mà thôi.
Nhưng nhìn chung, sản lượng không phải là thứ có thể nhân rộng (dù rằng
doanh thu bán sách thì có thể). Dumas có lẽ là trường hợp ngoại lệ chứng
minh cho quy luật chung.
