Không cả tiếng ve rền, không tiếng họa mi ngân?
Cây sẽ xám đen, trơ trụi, khô gầy,
Tháng mười một trống trơn, mùa xuân không trở lại.
Và con người sống nghèo nàn, hoang dại,
Sẽ không một ai biết hát bao giờ!
Người Avar thường nói: “Nhà thơ sinh ra một trăm năm trước khi thế giới
tạo thành”. Qua đó họ muốn nói rằng, nếu nhà thơ không tham dự vào việc
tạo thành thế giới thì thế giới đã không được đẹp như thế này.
Bố tôi sinh được bốn người con trai và một người con gái. Người con gái
là chị cả chúng tôi. Như mọi phụ nữ miền núi khác, chị tôi đã phải làm rất
nhiều việc, đã phải gánh chịu nhiều buồn khổ, nhiều nước mắt. Bố tôi nhiều
lần nói:
- Các con có bốn anh em trai, mà chị gái thì chỉ có một thôi. Các con phải
biết quý chị, lo cho chị. Trên thế gian này, các con không có ai thân thiết
hơn chị gái đâu.
Bố tôi nói đúng, chị tôi đã là người thân thiết nhất đối với tôi. Nhưng tôi
còn có một người chị gái thứ hai nữa mà tôi không biết có kém phần thân
thiết với tôi hơn không. Người chị thứ hai của tôi là thơ ca. Không có thơ
ca, tôi không thể sống được.
Đôi khi tôi tự hỏi, không biết có thể lấy gì thay thơ ca được không. Tất
nhiên tôi còn có những ngọn núi, còn có tuyết và những dòng suối, cơn mưa
và những vì sao, mặt trời và bánh mì... Nhưng lẽ nào những ngọn núi, cơn
mưa, hoa lá và mặt trời có thể không cần đến thơ ca, và thơ ca - không cần
đến chúng? Không có thơ ca, những ngọn núi biến thành đống đá chất lên
cao mà thôi, cơn mưa biến thành nước đổ xuống thành vũng lầy lội, mặt trời
biến thành một khối vật chất khồng lổ bức xạ nhiệt năng trên bầu trời.
Tôi lại tự hỏi: có thể lấy gì thay thơ ca? Tất nhiên còn có những miền đất
xa xôi, tiếng chim hót, bầu trời và nhịp đập con tim. Nhưng thiếu thơ ca
