bay của chúng tôi, là bến cảng của chúng tôi, nhà ga của nó là Đaghextan
nghìn đời bất diệt. Từ đấy, chúng tôi có thể lao đi mọi miền đất nước trong
không trung, trên cạn, dưới nước, Đến nơi tôi đã từng tới, hay đến nơi mà
chỉ ước vọng của tôi đã tới. Chúng tôi đi xe, đi máy bay, đi tàu thủy. Ngoài
cửa sổ trông rõ những đỉnh núi phủ đầy tuyết trắng, những đồng cỏ xanh
tươi màu mỡ, những dòng sông mênh mông và những đại dương bát ngát.
Mùa xuân đầy bão tố, mùa thu ngắn ngủi, mùa đông khắc nghiệt và mùa hè
nóng bức trôi qua cửa sổ chúng tôi. Chung quanh tôi bao nhiêu là hành
khách, là những chàng hiệp sĩ của Samin tay quấn băng còn rỉ máu, là
những du kích miền núi, là những người, sống cùng thời đại với tôi - những
người làm đủ nghề khác nhau. Chung quanh tôi là tất cả những ai tôi đã
từng thấy, từng gặp gỡ, nói chuyện và ghi nhớ.
Phải rồi, muốn vào trong cuốn sách - xe hỏa, cuốn sách - máy bay, cuốn
sách - tàu thủy của tôi, hành khách chỉ cần một tấm vé duy nhất: được tôi
nhớ mặt. Sao cho những con người và sự kiện ấy phải giống như những câu
thơ in sâu vào tâm khảm tôi từ những bài hát dài những người hát rong đã
hát. Sao cho những con người và sự kiện ấy phải giống như tám câu thơ mà
Abutalíp đã để ý sau khi nghe cả mười bài thơ dài. Sao cho những con
người và sự kiện ấy giống như những cây cổ thụ, những ngôi nhà đứng
vững bình yên trước bão tố, trong khi những gì nhẹ bỗng, ọp ẹp bị cuốn đi
như lá mùa thu.
Nếu không thì tôi sẽ giống như chàng Muxlim ở làng Kazanhisi. Giờ tôi
sẽ kể cho các bạn nghe, chuyện gì đã xảy ra với anh ta.
Vào tháng Năm, khi người ta xua những đàn cừu từ thảo nguyên nóng
nực, lầm bụi lên những triền núi xanh mát, anh Muxlim ở làng Kazanhisi đã
yêu cầu Hội nhà văn cho đi thực tế sáng tác để viết bút ký về chuyện di
chuyển đàn cừu. Cũng có thể chuyện này xảy ra vào tháng Chín, khi người
ta xua cừu theo hướng ngược lại: từ những triền núi đã bắt đầu lạnh xuống
trú đông ở những thảo nguyên ấm áp hơn. Chúng tôi đã đồng ý cho Muxlim
đi thực tế. Muxlim lên đường và đã hăng hái đi cả đoạn đường ấy cùng với
những người chăn cừu. Khi anh ta trở về thì những sổ tay ghi chép chi chít
