có phải tôi đã giết chó thay vào chó sói như có lần người làng Xađa quê tôi
đã làm không?
Khi bắt đầu lên đường đi tới đích, đích ở rất xa. Liệu tôi có đủ dũng cảm,
đủ kiên nhẫn và tình yêu để đạt tới đích đó không? Hay là cuối cùng tôi
phải đưa tay gãi gáy và nghĩ thầm không biết đĩa cháo giá bao nhiêu?
Hổi ức. Có một năm, mùa đông ở Đaghextan lạnh ghê gớm. Tuyết đột
ngột rơi xuống phủ đầy mặt đất tới một mét. Cừu lớn cừu bé không có gì
ăn. Chúng theo nhau chết. Tôi được gọi lên tỉnh ủy và được nghe:
- Anh Raxun, anh hãy về các khu chăn nuôi miền núi, cần phải cứu các
đàn cừu.
- Tôi có thể giúp được gì?
- Đến nơi rồi anh sẽ thấy. Anh sẽ nghĩ ra cách. Cần phải tìm được biện
pháp cứu đàn cừu.
Đường đến những nơi chăn cừu ngay cả lúc thời tiết tốt tôi cũng còn chưa
biết rõ, nói gì đến chuyện tìm ra những nơi đó vào lúc mưa tuyết! Nhưng ký
luật Đảng là cao hơn hết thảy, và tôi phải dò dẫm bước đi trong lớp tuyết
dày và gió ngược. Cuối cùng tôi tìm được tới một chỗ chăn cừu. Những
người chăn cừu buồn rầu đón tôi. Nước mắt lăn xuống gò má và ria mép đã
đóng lại thành băng. Những con cừu mồm ri rỉ máu cố xục qua lớp tuyết
băng mà tìm đến cỏ. Nhưng chúng không sao xục qua được lớp băng. Chó
tránh gió tuyết, trú vào những hang hốc, không còn biết sợ gì chó sói hay kẻ
cắp. Nói tóm lại, điều tôi tìm thấy ở đây là một thảm họa và sự bất lực.
Nhìn thấy tôi, những người chăn cừu cười cay đắng:
- Bây giờ chúng tôi chỉ còn thiếu có thơ với bài hát thôi. Cho nên anh
mới tới đây để đọc thơ hay hát cho chúng tôi nghe chứ, phải không anh con
trai ông Gamzát ở làng Xađa? Tốt hơn hết là anh hãy tả lại tiếng khóc, còn
chúng tôi sẽ khóc theo anh.
Ba ngày liền tôi ngồi trong lều của những người chăn cừu, sau đó, khi
thấy rằng tôi không đem và không thể đem tới cho họ một điều gì có ích, tôi
