ở báo “Thiếu niên”, báo “Cá sấu”. Chỉ có điều là không thấy thơ anh xuất
hiện ở Makhátkala bằng tiếng Tát của anh.
Vài lần chúng tôi đề nghị anh gửi bài cho chúng tôi, nhưng không nhận
được trả lời.
Mười lăm năm sau lần gặp đầu tiên, chúng tôi mới gặp lại nhau, ở
Matxcơva năm ấy, có tổ chức tuần lễ văn học nghệ thuật Đaghextan. Bốn
mươi nhà thơ Đaghextan đi Matxcơva. Bằng những thứ tiếng khác nhau,
chúng tôi đọc thơ của mình ở hội trường Kôlônhưi, ở nhà hát Kremli, ở nhà
máy ô tô và ở sư đoàn cận vệ Kanchêmia.
Vào đêm kết thúc tuần lễ văn học nghệ thuật, Akhơmét đã lén lút đến gặp
tôi đang đứng sau cánh gà.
- Anh Raxun, - Akhơmét nói, giọng như van vỉ, - anh lấy tôi về
Đaghextan đi! Tôi buông lưới định bắt cá mà cuối cùng mất cả chì lẫn chài!
Thế là Akhơmét trở về Đaghextan. Nhưng rồi cây đàn panđur của anh
không sao lên lại được dây, không sao đánh lên đúng điệu. Anh giống như
cái bình bị nứt làm rượu chảy đi hết. Dù có hàn gắn thế nào, rượu vẫn ngấm
qua và chảy đi hết.
Vậy là người dịch không thể đắp điếm thêm tài năng cho ai không có tài
năng. Một số người nói rằng Épfenđi Kapiép đã tạo ra Xulâyman Xtanxki.
Một số người khác lại nói: Xulâyman đã tạo ra Épfenđi Kapiép, trên thực tế
thì cả hai đều có tài. Tài năng của Épfenđi tạo ra Épfenđi, và tài năng của
Xulâyman tạo ra Xulâyman.
Để tôi nói với Iza. Có thể đặt đầu để như thế cho câu chuyện tôi vừa chợt
nhớ lại sau đây.
Ở trường Đại học sư phạm Đaghextan tôi đã cùng học với Mahômét
Xulimanốp, bây giờ là một nhà văn Đaghextan có tiếng. Từ nhỏ, anh đã tỏ
ra là một người lắm tài: anh vẽ đẹp, múa các điệu dân gian rất cừ và làm thơ
nữa. Anh rất yêu thích tác phẩm “Épghênhi Ônhêghin”, Lúc nào anh cũng
mang theo mình cuốn sách đó và gần như là thuộc lòng nó. Ngay từ dạo ấy
