Làm sao mà họ biết chúng ta được, trong khi chúng ta cũng chưa tự
biết mình đến nơi đến chốn. Chúng ta có một triệu người. Chúng ta sống
bên những vách đá của miền núi Đaghextan. Một triệu người và bốn mươi
thứ tiếng khác nhau...
- Thì anh hãy kể lại cho họ nghe về chúng ta - cho bản thân chúng ta và
cho những người cùng sốngchung trên trái đất này. Đã hàng thế kỷ nay,
kiếm và đao găm đã viết nên lịch sứ của chúng ta. Anh hãy dịch ra tiếng
nước khác những cuốn sách đó. Nếu một người sinh ra ở làng Xađa như anh
không làm chuyện đó, thì sẽ không có ai thay anh làm việc đó được.
Anh hãy tập hợp ý nghĩ của mình thành những đàn ngựa quý, không con
nào thua kém con nào. Anh hãy thả đàn ngựa ấy lên cánh đồng cỏ của
những trang giấy trắng. Hãy để cho ý nghĩ của anh phi trên trang giấy như
những con ngựa cuống quít, như đàn dê rừng.
Đừng giấu những ý nghĩ của mình. Nếu giấu đi thi rồi anh sẽ quên mất đã
để ở đâu. Giống như kẻ hà tiện đôi khi quên mất nơi giấu tiền, và cuối cùng
bị mất tiền chính vì sự keo kiệt của mình.
Nhưng cũng đừng trao ý nghĩ của mình cho người khác. Không thể đưa
nhạc cụ quý cho trẻ con thay đồ chơi. Đứa trẻ hoặc sẽ làm gãy hỏng, hoặc
sẽ đánh mất, hoặc sẽ bị đứt tay vì thứ nhạc cụ đó.
Không ai biết tính nết ngựa cùa anh rõ hơn chính bản thân anh,
Câu chuyện về con đường mòn của bố tôi. Từ làng Xađa nhỏ bé của
chúng tôi đến làng lớn Khunzắc, có một con đường ô tô đi. Huyện lỵ đóng
ở Khunzắc. Mỗi lẩn đến Khunzắc, bố tôi không bao giờ đi đường chung mà
đi bằng con đường mòn nhỏ của riêng mình. Ông đã vạch ra con đường đó,
đã tạo thành lối mòn, đã đi trên đấy mỗi buổi sáng và buổi chiều.
Trên con đường nhỏ ấy bố tôi đã tìm ra được những bông hoa tuyệt đẹp.
Ông hái chúng và kết lại thành những bó hoa còn tuyệt vời hơn.
Mùa đông, ông lấy tuyết nặn những hình người, hình ngựa, kỵ sĩ nho nhỏ
dọc hai bên đường. Dân làng Xađa và dân làng Khunzắc đã đến ngắm nghía
